Φυτέψτε  μια  Νέα  Καρυδιά 

Του Γεωργίου Α. Δαουτοπούλου, Καθηγητή Γεωπονίας

Στην εποχή των παππούδων μας δεν υπήρχε σπίτι που να έχει μία τουλάχιστον καρυδιά στην αυλή του ή σε κάποιο χωράφι. Και σήμερα υπάρχουν πολλοί συμπατριώτες μας που έχουν στην κατοχή τους κάποια μικρή έκταση γης που την καλλιεργούν για την άσκηση που προσφέρει, για τη χαρά της καλλιέργειας και για να συγκομίζουν εκλεκτά φρούτα και λαχανικά. Σήμερα θα έρθουμε από το εγχειρίδιο των πενήντα και πλέον σελίδων που έχουμε ετοιμάσει για τη βιολογική καλλιέργεια της Καρυδιάς να σας δώσουμε ένα απόσπασμα που αναφέρεται στην απόκτηση ενός νέου δένδρου καρυδιάς με τη σπορά μερικών καρυδιών.

Μάλιστα συνοδεύουμε τις οδηγίες με μια προσφορά. Όσοι παραγγείλουν το βιβλίο μας «Εφαρμογές των Ενεργών Μικροοργανισμών στη Γεωργία» στην προνομιακή τιμή των 20 ευρώ με δωρεάν τα ταχυδρομικά τέλη της αντικαταβολής θα πάρουν μαζί και 3 εκλεκτά καρύδια για να τα φυτέψουν σύμφωνα με τις οδηγίες που δίνουμε. Η προσφορά ισχύει μέχρι την εξάντληση των επιλεγμένων καρυδιών από τις ποικιλίες Βάττυνα και Ορεστίς (διαβάστε για αυτές σε άλλη αναφορά στο μπλογκ).

Τα καρύδια χρειάζονται διακοπή του λήθαργου για να βλαστήσουν. Η διακοπή του λήθαργου αποβλέπει στην αύξηση του ποσοστού των καρυδιών που θα βλαστήσουν την επόμενη άνοιξη. Ο πιο απλός τρόπος για τη διακοπή του είναι το φύτεμα των καρυδιών το φθινόπωρο για να δεχθούν τις χαμηλές θερμοκρασίες των επόμενων μηνών. Δεν συνιστούμε μια τέτοια παραδοσιακή πρακτική γιατί έχει τον κίνδυνο της απώλειας των καρυδιών από σηψιρριζίες και από τα τρωκτικά των αγρών και άλλα άγρια ζώα.

Για την προστασία από τα τρωκτικά μερικοί παραγωγοί βρέχουν τα καρύδια με λίγο πετρέλαιο ενώ ο πιο αποτελεσματικός τρόπος είναι η χρησιμοποίηση άδειων τενε­κέδων από κομπόστες, αν βέβαια μπορείτε να εξασφαλίσετε τον απαραίτητο αριθμό. Ανοίξτε στο κέντρο του πάτου της κονσέρβας μια τρύπα 3 εκατοστών και καπακώστε τον σπόρο βυθίζοντας την κονσέρβα στο χώμα ώστε το πάνω μέρος με την τρύπα να είναι περίπου στην επιφάνεια του εδάφους. Από αυτήν την τρύπα θα βγει ο νεαρός βλαστός. Σκεπάστε με λίγα άχυρα ή πριονίδια που θα τα απομακρύνετε την άνοιξη. Η κονσέρβα δεν χρειάζεται να απομακρυνθεί μια και σε 2-3 χρόνια θα έχει σκουριάσει εντελώς.

Ένας άλλος τρόπος στρωμάτωσης είναι σε κιβώτια πλαστικά ή ξύλινα βάθους 15-25 εκ. τα οποία γεμίζουμε με ψιλή ποταμίσια άμμο και περλίτη. Τοποθετούμε τα καρύδια σε βάθος 5-8 εκατοστών (και σε απόσταση 2-3 εκατοστών μεταξύ τους) αφού τα έχουμε διαβρέξει με ΕΜ-α και φροντίζουμε η άμμος να κρατιέται υγρή όλο το χειμώνα. Τοπο­θετούμε τα κιβώτια σε βορεινό μέρος (να μην το βλέπει ο ήλιος)  και την άνοιξη όταν ρίζα και βλαστός γί­νουν 5 περίπου εκατοστά τα αφαιρούμε και με προσοχή τα φυτεύουμε στη νέα οριστική τους θέση που έχουμε προετοιμάσει προσεκτικά. Μερικοί τα φυτεύουν στην οριστική θέση μόλις σκάσει το καρύδι.

Για τη διακοπή του λήθαργου συνιστούμε την τοποθέτηση των καρυδιών σε πλαστικές σακούλες και την τοποθέτησή τους στο θάλαμο των φρούτων ενός ψυγείου (θερμοκρασία 2-5^ο Κελσίου) για 3-4 μήνες. Πριν τα τοποθετήσουμε στη σακούλα και την κλείσουμε τα ψεκάζουμε με ΕΜ-α σε διάλυση 1:50 και τοποθετούμε λίγο χαρτοβάμβακα εμποτισμένο και αυτόν με ΕΜ-α.

Η σπορά των καρυδιών των οποίων διακόψαμε το λήθαργο θα γίνει την άνοιξη σε βάθος 5 εκατοστών και στις οριστικές θέσεις των δένδρων. Πριν από την σπορά ρίξτε τα καρύδια σε έναν τενεκέ με νερό και ΕΜ-α (διάλυση 1:50) και αφήστε τα για ένα 24ωρο.

Στη σπορά δεν φυτεύουμε ένα μόνο καρύδι αλλά 2-3 καρύδια για να βεβαιωθούμε ότι θα έχουμε ένα τουλάχιστον φυτό καρυδιάς. Αν προκύψουν 3 φυτά τότε τα αφήνουμε για 2-3 εβδομάδες και αφήνουμε τελικά το πιο ζωηρό από αυτά να συνεχίσει και απομακρύνουμε τα άλλα. Δεν ξεχνάμε να ρίξουμε στον πάτο της μικρής τρύπας όπου θα καθίσει το καρύδι μας και την αναγκαία ποσότητα μυκόρριζας για να γίνει το ισόβιο και ευτυχές πάντρεμα με την πρώτη εμφάνιση της ρίζας.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα σε αυτόν τον τρόπο φύτευσης είναι τα αγριόχορτα και η εξασφάλιση της αναγκαίας υγρασίας, ιδιαίτερα σε μη ποτιστικά χωράφια. Τα νεαρά φυτά της καρυδιάς υποφέρουν πολύ από τον ανταγωνισμό τους και τα βοτανίσματα πρέπει να είναι συχνά και επιμελημένα. Συνεπώς πριν από τη σπορά καταστρέφουμε τα αγριόχορτα με επιμελημένη καλλιέργεια του εδάφους σε έκταση ενός τουλάχιστον τετραγωνικού μέτρου (προσοχή να μην υπάρχουν αγριόχορτα που πολλαπλασιάζονται με ριζώματα (π.χ. αγριάδα).

Μετά την απομάκρυνση των χόρτων, ρίχνουμε στη θέση φύτευσης 2 φτυάρια κοπριάς αιγοπροβάτων ή καλύτερα κομπόστας βρεγμένης με ΕΜ-α και 2 φτυάρια ζεόλιθο. Αν το χώμα σας είναι βαρύ (περιεκτικότητα σε άργιλο πάνω από 20%) ρίχνουμε και 2-3 φτυάρια άμμο ποταμίσια και όλα αυτά τα υλικά τα αναμειγνύουμε με ένα μικρό φρεζάκι κήπου. Το νεαρό φυτά πρέπει επίσης να στηριχθεί σε έναν πάσαλο για να αποκτήσει ευθύ κορμό μέχρι ο δικός του να ξυλοποιηθεί και να αποκτήσει διάμετρο 2 τουλάχιστον εκατοστών. Προσοχή, δεν ρίχνουμε ούτε την ελάχιστη ποσότητα λιπάσματος, ιδιαίτερα σε καρυδεώνες χωρίς άρδευση.

Από όσα γνωρίζουμε, τα Ελληνικά φυτώρια δεν παράγουν τέτοια επιλεγμένα φυτά και πρέπει να τα παράγετε μόνοι σας. Μάλιστα τα φυτώρια, για να μειώσουν το κόστος αγοράς των καρυδιών που χρησιμοποιούν, προμηθεύονται πολύ μικρά σε μέγεθος καρύδια. Τα δικά μας επιλεγμένα καρύδια που διαθέτουμε από την ιστοσελίδα μας, προέρχονται από καρυδιές που αυτογονιμοποιούνται και συνεπώς θα δώσουν φυτά με χαρακτηριστικά πολύ ταυτόσημα με το μητρικό. Έχουμε μάλιστα μια ποικιλία (της δώσαμε το όνομα Βάττυνα από την αρχαία Μακεδονική πόλη στα χώματα της οποίας γεννήθηκε και καλλιεργείται) με εξαιρετικά χαρακτηριστικά (μέγεθος καρπού, αντοχή στην καρπόκαψα, ποιότητα ψίχας, ευκολία καθαρισμού) που αξίζει να διαδοθεί σε πολλές περιοχές της χώρας. Η διαθέσιμη ποσότητα είναι περιορισμένη γιατί προέρχεται από 1 παραγωγικό δένδρο.

Σπάστε καρύδια για καλή υγεία

Του Γεωργίου Α. Δαουτοπούλου

Με την εμφάνιση των καρυδιών της νέας σοδιάς στα ράφια των καταστημάτων, αλλά και τις εισαγωγές από άλλες χώρες, τόσο σε ψίχα όσο και αναποφλοίωτα, κρίναμε χρήσιμο να ενημερώσουμε τους καταναλωτές που νοιάζονται για την υγεία τους. Το καρύδι άλλωστε είναι υπέρλαμπρος φρουρός της υγείας.

Προτιμάτε πάντοτε καρύδια από σπορόφυτα καρυδιάς (φτιαγμένα από φύτευση καρυδιών) και όχι από βελτιωμένες ποικιλίες που μάλιστα δεν έχουν λευκανθεί με χλωρίνη ή άλλα χημικά. Ο λαός λέει: «κάθε καρυδιάς καρύδι» και εμείς το ερμηνεύουμε ως κάτι που δεν έχει μια σταθερή ποιότητα και γενικά ως κάτι ποιοτικά κατώτερο. Αντίθετα, στην Οικολογία σημαίνει έναν πληθυσμό φυτών με μεγάλη βιοποικιλότητα, όπου η ομοιομορφία είναι απούσα, αλλά παρούσα η διαφορετικότητα.

Έτσι έχουμε, όχι μόνο μεγαλύτερη αντοχή στις ασθένειες, αλλά και καρπούς με διαφορετικά χαρακτηριστικά (μέγεθος, σχήμα, σκληρότητα, χρώμα, κ.ά.) και κυρίως ποικιλότητα σε θρεπτικά στοιχεία (αντιοξειδωτικά, ένζυμα, βιταμίνες, μέταλλα, ωφέλιμα λιπαρά και ιχνοστοιχεία). Πολλές αυτόχθονες ποικιλίες της Ελληνικής καρυδιάς χάθηκαν, πριν από 3-4 δεκαετίες, με την κοπή χιλιάδων ώριμων δένδρων, όταν υπήρξε μεγάλη ζήτηση για το ξύλο της καρυδιάς από την Ιταλία.

Ένα άλλο ασύγκριτο πλεονέκτημα των καρυδιών από σπορόφυτα είναι η εκλεκτή και αξεπέραστη γεύση τους σε σχέση με τα συχνά άγευστα καρύδια των βελτιωμένων ποικιλιών.

Ένα βιολογικό προϊόν πρέπει κατά κύριο λόγο να προέρχεται από αυτόχθονες (ντόπιες) ποικιλίες. Τα καρύδια διατηρούνται καλύτερα μέσα στο κέλυφός τους και σε σκιερό και χωρίς υγρασία μέρος, για χρονικό διάστημα που μπορεί να ξεπεράσει ακόμη και το ένα έτος. Αν καθαρίσετε περισσότερα από όσα χρειάζεστε, τοποθετείστε τα σε ένα γυάλινο βάζο μέσα στο ψυγείο ή για μεγαλύτερο διάστημα στην κατάψυξη. Μην αγοράζετε ψίχα και μάλιστα εισαγωγής που μάλιστα παραμένει στον αέρα χωρίς ψύξη.

Τρώτε τα καρύδια πάντοτε ωμά και όχι ψημένα. Μπορείτε να τα ενσωματώσετε στο ψωμί που παρασκευάζετε, σε πολλά φαγητά και σαλάτες. Ιδιαίτερα αυτά με κιμάδες. Κάντε συνήθεια την καθημερινή τους κατανάλωση σε ποσότητα 30 γρ. , δηλ. 1 κιλό ανά άτομο ανά μήνα αν θέλετε να υπολογίσετε τις ετήσιες ανάγκες σας σε καρύδια.

Από εφέτος έχουμε τη δυνατότητα να σας εφοδιάσουμε με βιολογικά καρύδια που καλλιεργούνται μάλιστα με τη χρήση Ενεργών Μικροοργανισμών και ζεόλιθου στο πρότυπο πατρικό μας αγρόκτημά στο Κρανοχώρι του Δήμου Νεστορίου Καστοριάς και από του χρόνου θα προστεθεί βιο-άνθρακας για να αυξήσει τους πληθυσμούς των ωφέλιμων μικροοργανισμών. Για παραγγελίες καλέστε το 69 76 79 39 09. Στέλνονται σε όλη τη χώρα. Ελάχιστη παραγγελία 10 κιλά. 

Το κτήμα είναι ξερικό και καλλιεργείται με βάση τις αρχές της αειφορίας. Φροντίζουμε κάθε χρόνο να αυξήσουμε τη γονιμότητα του εδάφους και ήδη εμφανίζεται αξιόλογη βελτίωση από τη στιγμή που έπαψε να είναι μονοκαλλιέργεια σιτηρών. Από την εμπειρία που απέκτησα σε αυτό το κτήμα και συνεχίζω να αποκτώ, έχω γράψει το βιβλίο «Εφαρμογές των Ενεργών Μικροοργανισμών στη Γεωργία» που σας συνιστώ να το διαβάσετε αν καλλιεργείτε έστω και 10 τετραγωνικά γης για παραγωγή λαχανικών. Από εφέτος το έχουμε σε προσφορά 20 ευρώ αντί των 25 και χωρίς επιβάρυνση εξόδων αποστολής.

Στο κτήμα διατηρείται ένας φυσικός χλοοτάπητας που κόβεται 4-5 φορές το χρόνο και αφού ψεκαστεί με Ενεργούς Μικροοργανισμούς αφήνεται να αποικοδομηθεί επί τόπου επαναφέροντας τα θρεπτικά στοιχεία στο έδαφος. Οι συγχωριανοί μου το επισκέπτονται συχνά κάθε χρόνο για να μαζέψουν ζωχούς, ραδίκια, σαλιγκάρια και μανιτάρια γιατί ξέρουν ότι από το 2.000 που φυτεύτηκαν τα δένδρα δεν έχει πέσει ούτε μια σταγόνα φυτοφαρμάκου ή ζιζανιοκτόνου.

Καλή απόλαυση.     

Χωράφια ή σπίτια

Του Γεωργίου Α. Δαουτοπούλου, Καθηγητή Γεωπονίας ΑΠΘ

Παρόλο που η εποχή δεν είναι για επενδύσεις, κάποιοι που έχουν ανασύρει τις καταθέσεις τους, είμαι βέβαιος πως θα γυροφέρνουν στο νου τους το παραπάνω ερώτημα. Σε αυτό θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε με βάση το κλίμα που έχει διαμορφωθεί όπως επίσης και τις αναμενόμενες εξελίξεις για τα επόμενα 30 χρόνια.

Ναι, δεν είναι πολλά. Μια επένδυση αυτής της μορφής πρέπει να έχει έναν τέτοιο χρονικό ορίζοντα μια και η ρευστοποίηση και η μετατροπή της σε άλλη μορφή επένδυσης στοιχίζει σε φόρους μεταβίβασης και λοιπές επιβαρύνσεις.

Στα επόμενα 30 χρόνια, χωρίς να διαθέτω μαντικές ικανότητες, αλλά μόνο τη δυνατότητα να προβάλω τις τάσεις που παρατηρούνται σήμερα, θα έχουμε τις εξής μεταβολές:

·         Αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού που θα επιταχυνθεί μετά την άρση της απαγόρευσης από την Κίνα για απόκτηση δεύτερου παιδιού,

·         Μείωση των καλλιεργούμενων εκτάσεων με παράλληλη μείωση της γονιμότητας στις ήδη καλλιεργούμενες για πολλούς λόγους που η ανάλυσή τους δεν είναι του παρόντος, και

·         Η αρνητική επίδραση των αναμενόμενων κλιματικών αλλαγών στην παραγωγή της τροφής.

Ως αποτέλεσμα των παραπάνω αναμένεται ένα μεγάλο έλλειμμα τροφής που θα οδηγήσει σε αύξηση της τιμής των τροφίμων και κατά συνέπεια και σε αύξηση της αξίας των γεωργικών εκτάσεων. Ήδη η Κίνα εδώ και χρόνια έχει μισθώσει τεράστιες εκτάσεις στη Μαγαδασκάρη τις οποίες καλλιεργεί με δικά της μηχανήματα και τεχνογνωσία και στέλνει τα τρόφιμα στην Κινέζικη ενδοχώρα για την κάλυψη των αναγκών του πληθυσμού.

Επομένως η επένδυση σε παραγωγική γη θα αποδειχθεί συμφέρουσα. Από την άλλη μεριά στη χώρα μας έχουμε υπερ-επενδύσει σε κατοικίες και αν γνωρίσει κάποια κάμψη ο τουρισμός θα έχουμε 10 δωμάτια ανά άτομο!

Ένα άλλο πλεονέκτημα της γεωργικής γης είναι ότι δεν φθείρεται ούτε απομειώνεται αν καλλιεργείται σωστά κάτι που δεν συμβαίνει με τα ακίνητα. Έπειτα, η ενοικίαση της γεωργικής γης είναι περισσότερο διασφαλισμένη από αυτήν των ακινήτων. Οι ιδιοκτήτες ακινήτων το γνωρίζουν αυτό πολύ καλά. Μερικοί έχουν ακίνητα που παραμένουν άδεια από το 2008 ενώ τρέχουν οι υποχρεώσεις από φόρους και η ανάγκη της συντήρησης σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Αν λοιπόν έχετε κάποια ρευστότητα και θέλετε να την επενδύσετε η αγορά γεωργικής γης και μάλιστα εύφορης και αρδευόμενης είναι η καλύτερη επιλογή.

Δύο Νέες Ποικιλίες Καρυδιάς

Στο πατρικό μου αγρόκτημα έχω καμιά δεκαριά εκλεκτές ποικιλίες που προέκυψαν από σπορόφυτα Ελληνικών καρυδιών τις οποίες παρακολουθώ κάθε χρόνο και ελπίζω κάποιες από αυτές να αποτελέσουν στο άμεσο μέλλον επώνυμες Ελληνικές ποικιλίες. Αν κρίνω ότι η αρκούδα για 3 συνεχείς χρονιές τις προτίμησε, ανάμεσα σε 900 και πλέον δένδρα καρυδιάς, οι προοπτικές πρέπει να είναι ευοίωνες!.

Στη συνέχεια σας παρουσιάζω δύο από αυτές. Τις έχω δώσει και Μακεδονικά ονόματα αφού γεννήθηκαν στην καρδιά της Μακεδονίας. Η μία είναι η Βάττυνα από την ομώνυμη Μακεδονική πόλη που υπήρχε και αναζητείται λίγες εκατοντάδες μέτρα από το κτήμα μου (είναι γνωστή από τη στήλη της Βάττυνας, το πρώτο ψήφισμα κατοίκων ενάντια στην εισβολή ξένου κεφαλαίου που αγόραζε γεωργικές εκτάσεις, ιδιαίτερα επίκαιρο και στις ημέρες μας) και η δεύτερη είναι η Ορεστίς. Διαβάστε τα χαρακτηριστικά τους.

Το ίδιο μπορείτε να κάνετε και εσείς. Αν τα καταφέρνετε στον εμβολιασμό ή εξασκηθείτε με βάση τις οδηγίες που έχουμε στο ειδικό έντυπο για την καλλιέργεια της καρυδιάς και στην περιοχή σας υπάρχει κάποια πολύ καλή ποικιλία, μπορείτε να την πολλαπλασιάσετε με εμβολιασμό σε σπορόφυτα καρυδιάς που θα δημιουργήσετε.

Βάττυνα

 Προέκυψε από τυχαίο σπορόφυτο. Το δένδρο είναι ηλικίας 30 περίπου ετών. Παράγει καρύδια με μέσο βάρος 14,2 γραμμάρια χωρίς άρδευση ή λίπανση. Ψίχα εξαιρετικής ποιότητας που αποσπάται εύκολα. Το καρύδι είναι αιχμηρό στη μια του άκρη.

Όψιμη ποικιλία με αντοχή στους παγετούς της άνοιξης. Μεγάλη αντοχή στην ανθράκωση και στην καρπόκαψα. Η παραγωγή του μετά από διαλογή διατίθεται σε περιορισμένες ποσότητες κάθε χρόνο σε ενδιαφερόμενους για την παραγωγή των δικών τους σπορόφυτων.

 

Ορεστίς

Ποικιλία που προέκυψε από τυχαίο σπορόφυτο. Πολύ μεγάλο μέγεθος καρυδιού. Μέσο βάρος 20 γραμμάρια. Ψίχα εξαιρετικής ποιότητας που αποσπάται εύκολα. Κέλυφος συνεκτικό σε σφαιρικό σχήμα. Εξαιρετική αντοχή στην ανθράκωση και την καρπόκαψα. Πιο όψιμη από την Βάττυνα με περικάρπιο που δεν αποσπάται εύκολα. Πολύ όψιμη ποικιλία με αντοχή στους παγετούς της άνοιξης. Περιορισμένη παραγωγή λόγω του νεαρού του δένδρου που τα παράγει διατίθεται για σπορόφυτα σε ενδιαφερόμενους.

Αν ενδιαφέρεστε για σπορόφυτα παρακαλούμε καλέστε μας στο 6976 79 39 09 για να σας γνωρίσουμε τη διαθεσιμότητά τους. 

Φτιάξτε μόνοι σας έναν ηλεκτροκίνητο καρυοθραύστη 

Του Γεωργίου Α. Δαουτοπούλου

Σε μια από τις πολλές αναζητήσεις στο διαδίκτυο έπεσα σε ένα μικρό βίντεο που έδειχνε τον τρόπο κατασκευής ενός μικρού ηλεκτρικού καρυοθραύστη που παίρνει κίνηση από ένα δράπανο μπαταρίας ή ρεύματος. Το καθάρισμα των καρυδιών αποτελεί συχνά θέμα φιλονικίας με τη σύζυγό μου. Περίμενα να εκτιμήσει το μέγεθος της προσπάθειας που κατέβαλλα για να φτιάξω το κτήμα και καταβάλλω κάθε χρόνο για να φθάσουν τα καρύδια από το κτήμα στο σπίτι.! Εις μάτην. Έτσι λοιπόν ένας καρυοθραύστης είναι απαραίτητος.

Παρακολούθησα το βίντεο 3-4 φορές και πείστηκα ότι μπορώ να το κατασκευάσω και ότι θα είναι λειτουργικό. Επίσης μου φάνηκε πιο αποτελεσματικό από άλλα βίντεο που βρήκα. Το βίντεο το έχω σε σύνδεσμο στην ιστοσελίδα μου.

Τις προηγούμενες ημέρες προμηθεύτηκα τα υλικά και από εχθές άρχισα την κατασκευή. Μια πρώτη δυσκολία που ανέκυψε αναφέρεται στο γεγονός ότι ο φίλος μας που το κατασκεύασε και το ανέβασε στο διαδίκτυο δεν δίνει διαστάσεις των εξαρτημάτων που χρειάζονται. Αυτό με δυσκόλεψε. Μερικές διαστάσεις τις εκτίμησα με αναφορά στην παλάμη του παρουσιαστή - κατασκευαστή.

Ήδη κατασκεύασα με επιτυχία το μηχανισμό θραύσης των καρυδιών και όταν ολοκληρώσω την κατασκευή και το εγχείρημα στεφθεί από επιτυχία, θα σας δώσω τις διαστάσεις και πολλές άλλες λεπτομέρειες που είναι απαραίτητες για την κατασκευή τόσο με κείμενα όσο και με φωτογραφίες.

Για να το κατασκευάσετε και εσείς πρέπει να έχετε ικανότητα χειρισμού τροχού κοπής μετάλλων, ανοίγματος οπών ακριβείας και ηλεκτροσυγκόλησης. Λίγη υπομονή.

Αποθήκη Κτήματος 

Του Γεωργίου Α. Δαουτοπούλου

Αν και δεν την έχω ολοκληρώσει, αισθάνομαι μεγάλη ανακούφιση και βοήθεια στη φροντίδα του κτήματος από την ύπαρξή της. Δεν είναι μεγάλη. Πενήντα τετραγωνικά μέτρα, όσα επιτρέπονται από τη νομοθεσία και με άδεια την οποία παραχωρεί ο Δήμος της περιοχής σου με μηδενικό κόστος. Η άδεια αυτή σου επιτρέπει να πάρεις ρεύμα μετά τη νέα θεώρησή της από το Δήμο όταν ολοκληρωθούν οι εργασίες.

Μια δωρεά της Θείας μου Αναστασίας, πρώτης ξαδέρφης του πατέρα μου, που για χρόνια μου πρόσφερε το πατρικό της οικόπεδο, οδήγησε στην υλοποίηση. Δύο υπόστεγα, ένα μπροστά και ένα πίσω παρέχουν χώρο για στέγαση μηχανημάτων, αλλά και εργασίες σε ημέρες με βροχή.

Στο πίσω υπόστεγο φιλοξενείται η πειραματική μονάδα παραγωγής υγρού και στερεού βιολογικού λιπάσματος και η δεξαμενή συγκέντρωσης του υγρού λιπάσματος.

Κατασκεύασα τη στέγη με κλίση προς Νότο με προοπτική να βάλω φωτοβολταϊκά, αλλά η αλλαγή στη νομοθεσία κατέστησε ασύμφορη μια τέτοια επένδυση. Μόνον αν γίνει αποδεκτή η μεταφορά του συμψηφισμού σε άλλον μετρητή της κατοικίας μου θα επανεξετάσω το θέμα.

Εκμεταλλεύτηκα τη μεγάλη κλίση και με ένα μεσοπάτωμα έφτιαξα ένα χώρο γραφείου και ανάπαυσης στον επάνω χώρο και ένα μικρό κουζινάκι με ένα μπάνιο στον κάτω χώρο. Μονώσεις στην οροφή και στους τοίχους του γραφείου εξασφαλίζουν θερμική άνεση χειμώνα και καλοκαίρι. 

Δύο μεγάλες πόρτες με πλάτος 2 μέτρα και ύψος 2,2 μέτρα, αντικριστά η μία από την άλλη, επιτρέπουν την είσοδο του μικρού τρακτέρ το οποίο ξεχειμωνιάζει μέσα στην αποθήκη. Μεταλλικά ράφια πλάτους 80 εκατοστών που φθάνουν μέχρι την οροφή στις 3 πλευρές της αποθήκης προσφέρουν τον απαραίτητο χώρο για την τακτοποίηση των υλικών που φιλοξενεί.

Στον ίδιο χώρο βρίσκονται οι μεσινέζες, το μονοαξονικό τρακτέρ, το χλοοκοπτικό τρακτέρ, το μηχάνημα θρυμματισμού των κλαδιών, το μηχάνημα συλλογής των καρυδιών, η μπετονιέρα και ένα σωρό καλλιεργητικά εργαλεία.

Πολύτιμο βοήθημα της αποθήκης είναι ο πάγκος εργασίας. Στιβαρή κατασκευή που την έκανε ένας πολύ καλός τοπικός τεχνίτης, ο Βασίλης Πιπερόπουλος. Δύο συρτάρια φιλοξενούν πολλά εργαλεία ενώ σε ένα φαρδύ ράφι κάτω από τον πάγκο αραδιάζονται όλα τα μηχανήματα (σέγα, δράπανο, τροχός κοπής, αλυσοπρίονο, δισκοπρίονο, ηλεκτροκόλυση, κ.ά.)

Μια στιβαρή μέγγενη στην αριστερή γωνία επιτρέπει το σφίξιμο για κόψιμο και επεξεργασία πολλών πραγμάτων.

Αν έχετε κτήμα μακριά από τον τόπο της κατοικίας σας φροντίστε να κατασκευάσετε μια αποθήκη 

Εγώ κάνω βιολογική καλλιέργεια. Δεν ραντίζω. 

Του Γεωργίου Α. Δαουτοπούλου, Καθηγητή Γεωπονίας ΑΠΘ

Αυτές τις κουβέντες τις έχω ακούσει δεκάδες φορές από ερασιτέχνες κυρίως καλλιεργητές της γης που έχουν κάποιο χωράφι, πολύ συχνά με ελιές ή διάφορα οπωροφόρα, και μια και είναι οι ίδιοι καταναλωτές των προϊόντων τους, δεν ραντίζουν το χωράφι τους με χημικά και δεν χρησιμοποιούν λιπάσματα ή εφαρμόζουν πολύ λίγες ποσότητες.

Βιολογική καλλιέργεια δεν σημαίνει αφήνω τα πάντα στη διάθεση της φύσης και δεν επεμβαίνω. Υπάρχουν σήμερα πολλά μέσα στη διάθεσή μας που μπορούν να διασφαλίσουν μια αξιόλογη παραγωγή χωρίς τις επιβαρύνσεις από τα χημικά προστατευτικά. Για παράδειγμα, αν έχω ένα κτήμα με καρυδιές μπορώ να κάνω κάτι πολύ απλό και φθηνό. Τον Αύγουστο μήνα βάζω λωρίδες από αυλακωτό χαρτόνι σαν βραχιόλια γύρω από τον κορμό, λίγο κάτω από τη διακλά­δωση. Με αυτόν τον τρόπο ξεγελάμε τις προνύμφες της καρπόκαψας που σπεύδουν να βρουν καταφύγιο για να ξεχειμωνιάσουν μέσα στα αυλάκια του χαρτονιού. Το Γενάρη ή τον φλεβάρη μαζεύω τα χάρτινα βραχιόλια και τα καίω. Με αυτόν τον απλό και βιολογικό τρόπο μπορούμε να μειώσουμε τον πληθυσμό που διαχειμάζει ακόμη και σε ποσοστό που φθάνει το 30%.

Αυτό που προέχει στη βιολογική καλλιέργεια, όπως πολύ σωστά τονίζει ο φίλος μου και εξαιρετικός φυτοπροστάτης, ο Δημήτρης ο Χαραντώνης, στη βιολογική γεωργία πρέπει να αντικαταστήσουμε τις χημικές εισροές με γνώση και προσωπική εργασία.

Σίγουρα η φύση διασφαλίζει την ισορροπία και δεν αφήνει κάποιο είδος να αυξηθεί υπέρμετρα ελέγχοντας τον πληθυσμό του μέσα από τους φυσικούς του εχθρούς. Όταν δεν ραντίζω σε ένα αγρόκτημα είναι βέβαιο πως έχω στο κτήμα μου και ωφέλιμα έντομα. Ο πληθυσμός τους όμως δεν είναι πολύ μεγάλος και αυτό είναι φυσιολογικό. Πρώτα αναπτύσσονται τα επιβλαβή έντομα που μου κάνουν τη ζημιά στη καλλιέργεια και μετά αρχίζει η ανάπτυξη των ωφέλιμων που τρώνε ή παρασιτούν τα επιβλαβή γιατί τώρα υπάρχει άφθονη τροφή. Αυτό είναι καλό για τα εργαστήρια παραγωγής ωφελίμων εντόμων γιατί έτσι έχουν αντικείμενο δραστηριότητας. Παράγουν τα ωφέλιμα στο εργαστήριο και τα έχουν στη διάθεσή μας μόλις κάνουν την εμφάνισή τους τα επιβλαβή για να ελέγξουν τον πληθυσμό τους έγκαιρα πριν αυξηθεί υπέρμετρα και προκαλέσει ανεπανόρθωτες ζημιές στην καλλιέργειά μας.

Στις θερμοκηπιακές καλλιέργειες τα πράγματα είναι πιο εύκολα μια και ο χώρος είναι ελεγχόμενος. Στις υπαίθριες καλλιέργειες η βιολογική φυτοπροστασία για να δώσει τα ευεργετικά της αποτελέσματα χρειάζεται τη συνεργασία ενός ευρύτερου αριθμού παραγωγών. Δεν μπορεί ένας βιοκαλλιεργητής να προσπαθεί να κάνει βιολογική καλλιέργεια και όλοι οι γείτονες τριγύρω του, κοντά και μακριά, να κάνουν χημική καταπολέμηση. Να λοιπόν ένας πολύ σοβαρός λόγος που επιβάλλει την ανάγκη της συνεργασίας και την επαναδραστηριοποίηση των αγροτικών συνεταιρισμών σε υγιείς βάσεις.
Στη λίπανση των καλλιεργειών που αποτελεί μια από τις πιο μεγάλες δαπάνες στην παραγωγική διαδικασία, ο φροντιστής της γης μπορεί να κάνει πολλά πράγματα και μάλιστα με πολύ χαμηλό κόστος. Πρώτη δράση είναι η ανακύκλωση των φυτικών υλικών. Δεν καίω τίποτε. Στην αειφορική γεωργία δεν υπάρχουν σκουπίδια ή άχρηστα υλικά ή υπολείμματα που πρέπει να τα ξεφορτωθούμε. Η επαναφορά τους στην παραγωγική διαδικασία εμπλουτίζει το έδαφος όχι τόσο με θρεπτικά στοιχεία όσο με δισεκατομμύρια μικροοργανισμών που ουσιαστικά είναι οι φορείς της γονιμότητας στο χωράφι μας. Αν σε αυτά προσθέσουμε και το βιοκάρβουνο, θα έχουμε απαλλαγεί από την εξάρτησή μας από την αγορά σε ακριβά λιπάσματα. 

Βιολογικό κτήμα 

Του Γεωργίου Α. Δαουτοπούλου

Ένας επισκέπτης της ιστοσελίδας μου με κάλεσε να μου δείξει το βιολογικό του κτήμα σε μια κοντινή αγροτική περιοχή. Μόλις άνοιξε την πόρτα και περπατήσαμε λίγο, πλαστικά ποτήρια, σακούλες και μπουκάλια έκαναν την εμφάνισή τους. Ένοιωσε την ανάγκη να απολογηθεί. Τα πέταξαν οι εργάτες στην πρόσφατη συγκομιδή ήταν η πρώτη του εξήγηση και υποσχέθηκε να τα μαζέψει.

Αγαπητοί φίλοι,

Όσοι έχετε τη φιλοδοξία να φτιάξετε ένα βιολογικό-αειφορικό θα έλεγα αγρόκτημα πρέπει να επιδιώξετε η διαχείριση του κτήματος να είναι αειφορική σε όλες τις διαστάσεις της. Όχι μόνον ανακύκλωση των φυτικών υλικών, χρησιμοποίηση φυτικής και ζωικής οργανικής ουσίας, χλωρές λιπάνσεις, διατήρηση φυσικού χλοοτάπητα, διατήρηση και προστασία στους φυσικούς φράχτες, αλλά και μη χρησιμοποίηση μη ανανεώσιμων φυσικών πόρων. Στόχος μας είναι το κτήμα να έχει ένα μηδενικό οικολογικό αποτύπωμα.

Αυτό θα το καταφέρει σε πολύ μεγάλο βαθμό με τη χρήση του βιο-άνθρακα ή βιοκάρβουνου (biochar) που δεν είναι τίποτε άλλο παρά ξυλοκάρβουνο κονιορτοποιημένο που έχει εμπλουτιστεί με θρεπτικά στοιχεία και ιδιαίτερα με μικροοργανισμούς σε μια ιδιαίτερη διαδικασία. Για το θέμα αυτό συνεχίζουμε την έρευνα μας και προτείνουμε μια απλή παραγωγική εγκατάσταση που παράγει υγρό και στερεό βιολογικό λίπασμα πλούσιο σε μικροοργανισμούς που οδηγεί σε αύξηση της γονιμότητας των εδαφών στα οποία προστίθεται. Το καταπληκτικό αυτής της νέας - παλιάς τεχνολογίας (από την εποχή των Ίνκας του Αμαζονίου) είναι ότι η θετική δράση της συνεχίζεται για εκατοντάδες χρόνια!!!..

Ταυτόχρονα πρέπει να υιοθετήσουμε και έναν αειφορικό τρόπο διαβίωσης στην καθημερινή μας ζωή. Μετακινήσεις χωρίς αυτοκίνητο, κατάργηση της πλαστικής σακούλας από το νοικοκυριό μας, λιτοδίαιτη ζωή χωρίς σπατάλες, ακριβά ρούχα και προπαντός επίδειξη καταναλωτικών προτύπων άλλων κοινωνικών ομάδων, κυρίως αστικών.

Οι Προσφυγικές Ροές 

Γεώργιος Α. Δαουτόπουλος, Καθηγητής Γεωπονίας ΑΠΘ

Ο κόσμος παρακολουθεί εμβρόντητος τις ροές προσφύγων που διασχίζουν το Αιγαίο και τη χώρα μας κατευθυνόμενοι στις βόρειες Ευρωπαϊκές χώρες. Όχι μόνο με αξιόλογο χρηματικό κόστος αλλά και με την ίδια τη ζωή τους, απελπισμένοι αναζητούν μια καλύτερη λύση. Οι εικόνες με τα αθώα θύματα των μικρών παιδιών συγκλόνισαν τον κόσμο που όμως εξακολουθεί να αδυνατεί να βρει αποτελεσματική λύση.

Αυτές οι μετακινήσεις προέρχονται από τις γνωστές αιτίες πολέμου που δυστυχώς με περισσή αφέλεια ξεκίνησαν οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Έχοντας σπουδάσει στις ΗΠΑ, από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, είχα πληροφορηθεί ότι αυτές οι κοινωνίες χαρακτηρίζονται ως Δεσποτικές με την έννοια ότι οι πολίτες των χωρών αυτών πιστεύουν ότι δεν είναι ισότιμοι και ότι οφείλουν απεριόριστη υποταγή σε ορισμένα μέλη της κοινωνίας τους που τα θεωρούν προικισμένα. Συνεπώς, αποτελούσε αφέλεια να πιστεύουν οι ΗΠΑ ότι μόλις απαλλάσσονταν από τους δικτάτορές τους, θα σχημάτιζαν Δημοκρατίες δυτικού τύπου. Η  Δημοκρατία ως πολίτευμα χρειάζεται πολίτες που αισθάνονται ισότιμοι μεταξύ τους και συμμετέχουν ενεργά στη λειτουργία της ασκώντας κριτική και ελέγχοντας τη δράση των ηγετών τους.

Διαψεύστηκαν παταγωδώς και τώρα όλοι πληρώνουμε το κόστος ενώ αφελείς και μικρόψυχοι Ευρωπαίοι ηγέτες μας κουνούν το δάχτυλο και μας κατηγορούν ότι δεν κάνουμε τίποτε για να σταματήσουμε τις προσφυγικές ροές. Τι να κάνουμε δηλαδή; Να ανατρέψουμε τις βάρκες τους μεσοπέλαγα; Ενώ η λύση βρίσκεται στην Τουρκία, από όπου έχουν τη βάση τους τα κυκλώματα των διακινητών που θησαυρίζουν, αναζητούνται άλλες λύσεις αναποτελεσματικές.

Όλα αυτά τα αναφέρουμε για να σας δώσουμε το μέγεθος των προσφυγικών ροών όταν εκδηλωθούν οι επιπτώσεις των αναμενόμενων κλιματικών αλλαγών. Οι παρούσες θα ωχριούν μπροστά στις αναμενόμενες ενώ οι τόποι αναχώρησης (Ασία και Αφρική) και κατάληξης (Ευρώπη) θα είναι οι ίδιοι. Ταυτόχρονα, οι διαθέσιμες ποσότητες τροφής θα είναι δραστικά περιορισμένες και τα συστήματα κοινωνικής προστασίας θα αδυνατούν να παρέχουν στοιχειώδη προστασία. Αν μάλιστα συνεχίσουν να επικρατούν αντιλήψεις συρματοπλεγμάτων στα σύνορα των Ευρωπαϊκών χωρών, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα καταστεί μια περιοχή ενωμένων συρματοπλεγμάτων!.

Αν έχετε στην κατοχή σας μια μικρή έκταση γης, κρατείστε την και διατηρήστε την ως κόρη οφθαλμού. Αν μάλιστα αρχίσετε να την αξιοποιείτε με τρόπο αειφορικό ακόμη καλύτερα. Στην ίδια αυτή κρίση, τα αστικά κέντρα θα αποδειχθούν ιδιαίτερα ανασφαλείς τόποι διαμονής και θα αρχίσει μια ουσιαστική επιστροφή μεγάλου μέρους του πληθυσμού στην ύπαιθρο, όπου η επιβίωση μπορεί να γίνει ευκολότερα. Ταυτόχρονα η νέα γεωργία θα είναι μια γεωργία της γνώσης και των φυσικών εισροών προς την οποία πρέπει από τώρα να οδηγηθούμε. Αυτήν τη γεωργία προσπαθούμε να περιγράψουμε και ενθαρρύνουμε στη συνεχιζόμενη αρθρογραφία μας και παροχή τεχνικής υποστήριξης.

Εξίσου Θεάρεστο Έργο

Του Γεωργίου Α. Δαουτοπούλου

Σε μια σύντομη ανάπαυλα της κοπιαστικής συλλογής των καρυδιών διάβασα στην ηλεκτρονική πύλη ΤΑ ΝΕΑ.
Στη γη της Αρκαδίας αφιερώνει τον ελεύθερο χρόνο του ο 78χρονος μητροπολίτης Μαντινείας και Κυνουρίας Αλέξανδρος. Το χόμπι του είναι να πιάνει την τσάπα και να φροντίζει τα χωράφια των μοναστηριών με τα οπωροκηπευτικά και τις πατάτες.

 «Είμαι χωριάτης και μου αρέσει να καλλιεργώ. Με ικανοποιεί περισσότερο να είμαι στο χωράφι παρά στο γραφείο» λέει. Και συνεχίζει: «Φιλοσοφία μου είναι να μη μένει κανένα χωράφι μοναστηριού εγκαταλειμμένο. Προσπαθούμε λοιπόν μαζί με μερικούς κληρικούς να τα κρατάμε ζωντανά. Αυτά που παράγουμε, πατάτες, κρασί, λάδι πηγαίνουν στα ιδρύματα και στους ανθρώπους της μητρόπολης που έχουν ανάγκη, στο «καλάθι του πτωχού αδελφού».

Σεβασμιότατε,

Ένοιωσα ιδιαίτερη χαρά διαβάζοντας τις δηλώσεις σας. Η καρδιά μου ευφράνθηκε. Να είστε γερός και να συνεχίζεται αυτό το εξίσου θεάρεστο έργο. Ο φίλος μου ο Δημήτρης Χαραντώνης και εγώ είμαστε στη διάθεσή σας για να έρθουμε στη Μητρόπολη σε μια συνάντηση-σεμινάριο των φροντιστών της γης στα Μοναστήρια της Ιερής Μητρόπολης για μια συζήτηση - εκπαίδευση σε θέματα βιολογικής παραγωγής. Δεν θα διδάξουμε μόνο. Θέλουμε να διδαχθούμε από τη βιωματική εμπειρία στην πολύχρονη φροντίδα της γης. Άλλωστε ο Χριστιανισμός έχει σε περίοπτη θέση την ενασχόληση με τη γη και δύο εκλεκτά προϊόντα της Ελληνικής γης (κρασί και λάδι) συμμετέχουν σε πολλά χριστιανικά μυστήρια. 

Αειφορία και Φωτοβολταϊκά

Του Γεωργίου Α. Δαουτοπούλου

Η Ελληνική γεωργία επιβαρύνεται και θα επιβαρυνθεί ακόμη περισσότερο στο μέλλον από την ακριβή ηλεκτρική ενέργεια. Συνεπώς επιβάλλεται να βρούμε τρόπους μείωσης του κόστους της χρησιμοποιούμενης ηλεκτρικής ενέργειας. Δυστυχώς προς μια τέτοια κατεύθυνση δεν βλέπουμε να σχεδιάζονται και να λαμβάνονται μέτρα εκ μέρους της Ελληνικής Πολιτείας.

Ο τυχοδιωκτισμός που επιδιώχθηκε με την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάρκων από αγρότες, ακόμη και σε γη υψηλής παραγωγικής αξίας κάτω από τις πιέσεις της ΠΑΣΕΓΕΣ, ήταν μια επιπόλαια ενέργεια την οποία πλήρωσαν ακριβά πολλοί αγρότες. Από την άλλη μεριά, η μεγάλη διάδοση των φωτοβολταϊκών συστημάτων βρίσκεται σήμερα σε κάθετη πτωτική πορεία ενώ θα μπορούσε να υποκαταστήσει την ακριβά εισαγόμενη ενέργεια.

Ενώ η ΔΕΗ δέχθηκε σημαντική συνδρομή με την εγκατάσταση χιλιάδων αποκεντρωμένων φωτοβολταϊκών μονάδων παραγωγής που ενίσχυσαν το δίκτυό της, μείωσαν τις απώλειες και κατέστησαν περιττή την κατασκευή μιας νέας μεγάλης μονάδας παραγωγής, με τα νέα μέτρα που πήρε η Πολιτεία έδωσε τη χαριστική βολή στην εγκατάσταση νέων φωτοβολταϊκών συστημάτων.

Η εξίσωση της τιμής μεταξύ του ρεύματος που παρέχει η ΔΕΗ (περιέχει τους ακριβούς ρύπους) με την καθαρή ενέργεια των φωτοβολταϊκών, αποτελεί εμπαιγμό αν όχι κατάχρηση της κυρίαρχης θέσης που κατέχει με τον καθορισμό λεόντειων συμβάσεων. Τέλος, ο συμψηφισμός μεταξύ παραγωγής και κατανάλωσης με την μη πληρωμή του πλεονάσματος σε περίπτωση μεγαλύτερης παραγωγής από την κατανάλωση, αποτελεί μια επιπλέον απάτη.

Ο αγρότης δεν μπορεί να επωφεληθεί ακόμη και από αυτές τις λεόντειες ρυθμίσεις. Ένας αγρότης που έχει την κατοικία του με έναν μετρητή, έναν άλλο μετρητή στις αγροτικές εγκαταστάσεις του και ενδεχόμενα έναν άλλον στο αρδευτικό του συγκρότημα δεν μπορεί να τα συνδέσει σε μια συμψηφιστική διαδικασία με μια μονάδα φωτοβολταϊκών που θα εγκατασταθεί στη στέγη μιας μεγάλης αποθήκης του.

Το ίδιο δεν μπορούν να κάνουν και όσοι κατοικούν σε αστικά κέντρα, αλλά διατηρούν και το πατρικό σπίτι στο χωριό όπου θα μπορούσε να εγκατασταθεί ένα φωτοβολταϊκό που θα συμψηφίζει την καταναλισκόμενη ενέργεια στα δύο σπίτια.

Η τεχνολογία της πληροφορικής το επιτρέπει και γίνεται πανεύκολα. Τα φτωχά μυαλά των αρμοδίων κρατικών και πολιτικών προϊσταμένων δεν το επιτρέπουν. Δε μένει παρά να αναφωνήσουμε: «Μακάριοι οι φτωχοί τω πνεύματι.»

Άρδευση και Στράγγιση 

Του Γεωργίου Α. Δαουτοπούλου 

Στις μεταπολεμικές δεκαετίες της αγροτικής ανάπτυξης της χώρας δώσαμε μεγάλη έμφαση, και καλά κάναμε, στην αύξηση των αρδευόμενων εκτάσεων, αλλά δυστυχώς θέσαμε σε δεύτερη μοίρα τη στράγγιση που έπρεπε να είναι συνοδό κομμάτι. Σε ορισμένες περιπτώσεις η αμέλειά μας ήταν εγκληματική. Τις στραγγιστικές τάφρους στις μεγάλες πεδιάδες που προέκυψαν από τα αποστραγγιστικά έργα, τις μετατρέψαμε στη διάρκεια του καλοκαιριού σε αρδευτικές.

Επίσης, μεγάλο μέρος καλλιεργούμενων εκτάσεων έγινε αρδευτικό με ιδιωτικές γεωτρήσεις που χρηματοδοτήθηκαν από τους ίδιους τους γεωργούς. Δεν έδωσαν όμως την ίδια βαρύτητα και στην αποστράγγιση των χωραφιών τους.

Τα αποτελέσματα είναι ολοφάνερα στον ταξιδιώτη της Εγνατίας Οδού καθώς τη διασχίζει μετά το Κλειδί με κατεύθυνση την Κοζάνη. Ροδακινιές και άλλα οπωροφόρα δένδρα στέγνωσαν γιατί οι ανοιξιάτικες βροχές έδωσαν πλημμυρικά νερά που έμειναν στα χωράφια για πολλές ημέρες ενώ είχαν ξεκινήσει οι χυμοί και ας ήταν δίπλα ο ποταμός Αλιάκμονας. Το ίδιο και στον κάμπο των Γιαννιτσών και στο τρίγωνο της ροδακινοπαραγωγής της χώρας (Σκύδρα-Νάουσα-Βέροια).

Δένδρα σε πλήρη παραγωγή χάθηκαν γιατί οι φροντιστές τους δεν πρόβλεψαν, με ατομικά ή και συλλογικά έργα, τη διάνοιξη μιας τάφρου για να απομακρύνει τα πλημμυρικά νερά. Μια ακόμα παράβαση των κανόνων της αειφορίας.

Ας ελπίσουμε ότι θα ληφθούν άμεσα τα αναγκαία μέτρα μια και διανύουμε μια περίοδο ανεξέλεγκτων κλιματικών αλλαγών με συχνά ακραία φαινόμενα.

«Νέες» Τεχνολογίες για την Αειφορική Φροντίδα της Γης

 Του Γεωργίου Α. Δαουτοπούλου

Αυτό ήταν το θέμα της ομιλίας μου στο 2^ο Συνέδριο Αγροτικής Οικονομίας που διοργανώθηκε από το Δήμο Γιαννιτσών με το γενικό θέμα: Γνώση και Καινοτομία στην Υπηρεσία της Αγροτικής Ανάπτυξης, στην Κρύα Βρύση.

Πολλά με συνδέουν με την περιοχή. Λίγα χιλιόμετρα από την Κρύα Βρύση στον Άγιο Λουκά πέρασα τα παιδικά μου χρόνια και φοίτησα στο εκεί Δημοτικό Σχολείο. Εκεί γνώρισα και αγάπησα την ενασχόληση με τη γη. Εκεί ήταν και ο χώρος της έρευνάς μου για το Διδακτορικό στην Αμερική. Ο Δήμαρχος συνάδελφος Γεωτεχνικός, πρόσθετε έναν επιπλέον λόγο να μην αρνηθώ την ευγενική του πρόσκληση. Άλλωστε χρόνια τώρα από τα ακαδημαϊκά έδρανα τόνιζα την ανάγκη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να αναλάβει πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη του πρωτογενή τομέα.

Η προσέλευση δυστυχώς δεν ήταν η αναμενόμενη, τουλάχιστον στην πρώτη ημέρα που ήταν η ομιλία μου. Θα ήθελα να παρακολουθήσω και τις εργασίες της δεύτερης ημέρας, αλλά δυστυχώς είχα από καιρό προγραμματίσει τη μηνιαία επίσκεψή μου στο κτήμα της Καστοριάς.

Όπως συμβαίνει πάντοτε δίδαξα και διδάχθηκα από τις εισηγήσεις των άλλων συνέδρων. Αναρωτιέμαι μήπως πρέπει να μετατεθεί ο χρόνος διεξαγωγής του συνεδρίου στα μέσα του Νοέμβρη ή και αργότερα για να εκλείψει και η τελευταία δικαιολογία κάποιων που ισχυρίζονται ότι δεν μπορούν να το παρακολουθήσουν γιατί έχουν δουλειές στα χωράφια.

Για όσους δεν είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν την ομιλία μου και τις 50 περίπου έγχρωμες διαφάνειες που τη συνόδευαν, σας δίνω στη συνέχεια μια πολύ μικρή περίληψη των όσων τόνισα.

Στα τελευταία 3 βιβλία μου (Εφαρμογές των ΕΜ στη Γεωργία, Το Ιπποφαές και η Καλλιέργειά του και η Καλλιέργεια του Γκότζι) παρουσιάζω τέσσερις νέες τεχνολογίες που έχουν πολύ μεγάλη συμβολή σε κάθε διαδικασία παραγωγής τροφίμων. Τροφίμων μάλιστα με θεαματική βελτίωση στο κόστος παραγωγής και στην ποιότητα και ποσότητα της αναμενόμενης παραγωγής. Για πρώτη φορά, η αύξηση της ποσότητας της παραγωγής δεν οδηγεί σε μείωση της ποιότητας!.

Τη λέξη «νέες» τεχνολογίες πρέπει μάλλον να τη θέσουμε σε εισαγωγικά γιατί δεν είναι νέες για τη Γεωργία άλλων χωρών, αλλά μόνον για τη χώρα μας, αφού στο εξωτερικό χρησιμοποιούνται ή έκαναν την εμφάνισή τους στις δεκαετίες του 1960, 1970 και 1980.

Οι τεχνολογίες αυτές είναι οι Ενεργοί Μικροοργανισμοί, οι Μυκόρριζες, ο Ζεόλιθος, οι γαιοσκώληκες και ο βιο-άνθρακας που αποτελεί την τελευταία προσθήκη στο βιολογικό οπλοστάσιο. Η χρήση αυτών των τεχνολογιών παρουσιάζει μερικά πολύ σημαντικά πλεονεκτήματα που πρέπει να τα μνημονεύσουμε για να σας κεντρίσουμε το ενδιαφέρον ώστε να ζητήσετε περισσότερα στοιχεία πριν αποφασίσετε να τις υιοθετήσετε, όπως:

·         Εμφανίζουν το φαινόμενο της συνέργειας. Μπορούν δηλαδή να χρησιμοποιηθούν ταυτόχρονα και να βοηθήσει η μία την άλλη στην επίτευξη ενός εξαιρετικού παραγωγικού αποτελέσματος,

·         Έχουν χαμηλό κόστος χρήσης και εφαρμογής,

·         Έχουν μακροχρόνια δράση,

·         Συμβάλλουν στην αειφορία και στην προστασία των αγροτικών οικοσυστημάτων,

·         Βελτιώνουν την ποιότητα και ποσότητα της αγροτικής παραγωγής.

Θα έλεγα, με απλά λόγια, πως όποιος σήμερα φυτεύει δένδρα και δεν χρησιμοποιεί αυτές τις τεχνολογίες, ουσιαστικά ανοίγει μια μεγάλη τρύπα στην τσέπη του και μετά παραπονείται ότι δεν του μένει τίποτα! Όσα παίρνει από τη διάθεση της παραγωγής, τόσα ξοδεύει!.

Ο ζεόλιθος για παράδειγμα του οποίου τις ευεργετικές ιδιότητες γνωρίζουν ακόμη και οι κάργες, κάνει αυτό που κάνει η προσθήκη κοπριάς (θεαματική αύξηση της παραγωγής) με τη διαφορά ότι ενώ η κοπριά το κάνει για 2 το πολύ 3 χρόνια, ο ζεόλιθος το κάνει για 20 και περισσότερα χρόνια. Επομένως το κόστος της εφαρμογής του στο χωράφι, ακόμη και αν μας στοιχίσει 120 ευρώ ή και περισσότερα, θα το διαιρέσουμε με το 20 ή το 30 δηλ. 4-6 ευρώ κόστος για κάθε χρόνο για το οποίο μπορεί να έχουμε αύξηση της παραγωγής που μπορεί να φθάσει και ξεπεράσει το 50%. Είναι η καλύτερη και πιο κερδοφόρα μακροχρόνια επένδυση στη γεωργία αρκεί να είναι εκλεκτής ποιότητας.

Η μυκόρριζα με κόστος εφαρμογής 5 λεπτά για κάθε δένδρο, αν εφαρμοστεί στη φύτευση ή ακόμη καλύτερα στο φυτώριο, θα συνοδεύει το δένδρο σε όλη του ζωή που μπορεί να είναι 10, 20, 40 ή και 100 και 200 και περισσότερα χρόνια αν πρόκειται για παράδειγμα για τη φύτευση της ελιάς. Καθώς το δένδρο θα μεγαλώνει, ο μύκητας που συμβιώνει με τη ρίζα θα πολλαπλασιάζεται και θα μπολιάζει και τις καινούργιες ρίζες και θα προστατεύει το ριζικό σύστημα από προσβολές παθογόνων ενώ θα του δίνει τη δυνατότητα να εκμεταλλεύεται κάθε σπιθαμή του εδάφους και να τροφοδοτεί το φυτό με θρεπτικά στοιχεία και νερό. Το ίδιο ευεργετική είναι η συμβίωση της μυκόρριζας με ετήσια φυτά, π.χ. κηπευτικά, καλαμπόκι, φασόλια, κ.ά.

Συμβίωση. Η εκπληκτική αυτή Ελληνική λέξη που οι ξένοι την προφέρουν «συνμπαϊόσις» και απορούν τι σημαίνει, αποτελεί κορυφαίο δίδαγμα από μερικούς κατώτερους οργανισμούς προς εμάς τους ανώτερους οργανισμούς. Τους κυρίαρχους των πάντων. Τρομάρα μας!. Ζευγάρια χωρίζουν μερικές φορές λίγους μήνες μετά από όρκους αιώνιας αγάπης. Συνεταίροι δεν τα βρίσκουν και διαλύουν τη συνεργασία.

Ρίζα και μύκητας δημιουργούν ισόβια συνεργασία. Το φυτό δίνει στο μύκητα σάκχαρα για να καλύψει τις ενεργειακές του ανάγκες και αυτός με τη σειρά του δίνει θρεπτικά στοιχεία, ένζυμα και νερό στη ρίζα από κάθε σπιθαμή του εδάφους που αγκαλιάζει με το σώμα του (μυκηλιακές υφές) και φροντίζει να κρατά μακριά τα παθογόνα του εδάφους γιατί αν προσβάλλουν τη ρίζα και νεκρωθεί, θα ακολουθήσει και ο θάνατος του μύκητα!.

Οι Ενεργοί Μικροοργανισμοί (ΕΜ) τέλος, εμπλουτίζουν το έδαφος με μια σειρά από ωφέλιμους μικροοργανισμούς που είναι αυτοί που κάνουν ένα έδαφος γόνιμο και όχι τα άφθονα θρεπτικά στοιχεία. Οι ΕΜ αποτελούν τους διαμεσολαβητές μεταξύ των θρεπτικών στοιχείων του εδάφους και των ριζών των φυτών. Σε πολλά εδάφη, η παρουσία ενός χημικού στοιχείου, δεν αρκεί για να είναι διαθέσιμο στα φυτά, αν δεν υπάρχει ο κατάλληλος μικροοργανισμός. Ταυτόχρονα εκτοπίζουν τα παθογόνα, ιδιαίτερα στις πολυετείς καλλιέργειες με την παραγωγή αντιβιοτικών, δημιουργούν αναγωγικές και όχι οξειδωτικές συνθήκες στο έδαφος και τα φυτά, αυξάνουν τη φωτοσυνθετική ικανότητα των φυτών, ενώ με την παραγωγή ενζύμων παρέχουν πολύτιμες ουσίες στις ρίζες των φυτών. Το τραγικό είναι, όπως εξηγώ στους αναγνώστες μου, ότι τη μεγαλύτερη συμβολή στο παραγωγικό αποτέλεσμα της γεωργίας το έχουν οι οργανισμοί που δεν είναι ορατοί στο ανθρώπινο μάτι και βεβαίως τους αγνοούμε.

Αν σήμερα τελείωνα τη Γεωπονία, θα πήγαινα να ειδικευτώ στη μικροβιολογία του εδάφους. Στα επόμενα χρόνια θα είναι μια από τις πιο περιζήτητες εδικότητες της Γεωπονίας. Ήδη στην Αμερική εδώ και 10 και πλέον χρόνια η εδαφολογική ανάλυση συνοδεύεται πάντοτε από μια μικροβιολογική εξέταση που είναι περισσότερο αποκαλυπτική και υποβοηθητική στο χειρισμό του εδάφους από την απλή εδαφολογική ανάλυση που εδώ μόλις τώρα έχουμε αρχίσει να θεωρούμε απαραίτητη.

Το 2015 προσέθεσα και μια νέα-παλιά τεχνολογία από την εποχή των ιθαγενών της κοιλάδας του Αμαζονίου, τον 4^ο παρακαλώ αιώνα προ Χριστού. Τον βιο-άνθρακα που έχω αρχίσει να τον εμπλουτίζω στο αγρόκτημά μου στην Καστοριά. Θα ακολουθήσουν οι πειραματικές εφαρμογές σε διάφορες καλλιέργειες και τα πρώτα συγκριτικά αποτελέσματα θα είναι στη διάθεση όλων μας στην επόμενη χρονιά.

Όλες αυτές οι τεχνολογίες συνδυάζονται σε μια μονάδα παραγωγής υγρού και στερεού βιολογικού λιπάσματος που άρχισε να παράγεται στις εγκαταστάσεις του αγροκτήματός μου στην Καστοριά από τον Αύγουστο του 2015, τα σχέδια και η τεχνογνωσία της οποίας είναι στη διάθεση όσων θέλουν να στήσουν τη δική τους μονάδα με μια μικρή χρέωση για να στηρίξουμε το ανεξάρτητο ερευνητικό μας έργο.

Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε μια Λέσχη με μέλη σε όλη τη χώρα που θα κατασκευάσουν παρόμοιες μονάδες και θα πειραματιστούν σε διάφορες καλλιέργειες. Μέσα από το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο θα συγκεντρώσουμε και θα ανταλλάξουμε τις εμπειρίες μας και δεν αποκλείεται πολύ σύντομα, μετά την έναρξη λειτουργίας ικανοποιητικού αριθμού τέτοιων μονάδων, να προχωρήσουμε και σε μια ή περισσότερες πανελλήνιες συναντήσεις.

Η Προστασία της Καφέ Αρκούδας

Του Γεωργίου Α. Δαουτοπούλου

Πριν λίγες ημέρες, ένα ενημερωτικό σημείωμα-είδηση, στην ηλεκτρονική πύλη της εφημερίδας ΤΑ ΝΕΑ ενημέρωνε τους επισκέπτες της για κάτι που όλοι οι κάτοικοι του Νομού Καστοριάς και των γύρω Νομών το γνωρίζουν ήδη.

Ο πληθυσμός της καφέ αρκούδας έχει αυξηθεί και υπολογίζεται πως ο Ελληνικός χώρος, φιλοξενεί 500 περίπου ζώα. Πολύ ενδιαφέρουσα ήταν η μεθοδολογία της επιστημονικής έρευνας. Με τη συλλογή τριχών από ξύλινους στύλους της ΔΕΗ (συνεπώς κοντά σε κατοικημένες περιοχές), όπου τα ζώα συχνά τρίβονται. Οι τρίχες αναλύθηκαν για τον προσδιορισμό του DNA που οδήγησε στη γενετική ταυτότητα κάθε ζώου. Δηλαδή, έλεγε φίλος μου που διάβαζε τη σχετική είδηση και μου την έδειξε, αν προκύψουν προβλήματα πατρότητας, τώρα θα έχουμε το DNA;! Ευτυχώς, στον κόσμο των ζώων τέτοια προβλήματα δεν υπάρχουν.

Ένα χρόνο νωρίτερα, η Θεσσαλονίκη φιλοξένησε παγκόσμιο συνέδριο για την προστασία της καφέ αρκούδας, κάμνοντας γνωστό από σχετική εισήγηση ότι ο Ελλαδικός χώρος έχει την υψηλότερη πυκνότητα ζώων από όλες τις χώρες της Ευρώπης (50 άτομα ανά 1000 τετραγωνικά χιλιόμετρα).

Είναι καιρός λοιπόν να περάσουμε από τα εύκολα στα δύσκολα. Από την απλή προστασία στην ουσιαστική διαχείριση. Καθώς ο πληθυσμός αυξάνει, θα αυξάνονται και οι συγκρούσεις του ζώου με τον άνθρωπο. Έχουμε υπολογίσει τη φέρουσα ικανότητα των βιοτόπων του ζώου και έχουμε καταρτίσει σχέδια επαναφοράς της πυκνότητας στην ικανότητα των βιοτόπων να παρέχουν τροφή στα ζώα;

Τα αυξανόμενα περιστατικά ζημιών σε κτηνοτροφικές και γεωργικές εκμεταλλεύσεις, δείχνουν πως οι βιότοποι δεν παρέχουν επαρκή τροφή στα ζώα, τα οποία αναγκάζονται να διανύουν μεγάλες αποστάσεις κατεβαίνοντας στους οικισμούς και τις καλλιεργούμενες εκτάσεις.

Από την άλλη πλευρά, θέλουμε και πρέπει να συγκρατήσουμε το λιγοστό πληθυσμό των ορεινών περιοχών και ιδιαίτερα τους νέους, αλλά δεν κάνουμε κάτι ουσιαστικό. Τι ειρωνεία; Πλήθαιναν οι αρκούδες και λιγόστεψαν οι άνθρωποι!. Στο παρελθόν αρκούδες και άνθρωποι ήταν πολύ περισσότεροι.

Γιατί στα πλαίσια των προγραμμάτων καταπολέμησης της ανεργίας των νέων που πλήττει και αυτές τις περιοχές δεν καταρτίζουμε προγράμματα φύτευσης και περιποίησης καρποφόρων δένδρων και θάμνων στους βιοτόπους της αρκούδας ώστε τα ζώα να έχουν επαρκή τροφή και να μην αναγκάζονται να κατεβαίνουν στις καλλιεργούμενες περιοχές;. Ένας αγράμματος αλλά σοφός γέροντας θα το έλεγε: «με ένα σμπάρο, δύο τρυγόνια». Και καταπολέμηση της ανεργίας των νέων, μάλιστα σε εθνικά κρίσιμες περιοχές, και ουσιαστική προστασία της αρκούδας.

Οι εισηγήσεις για μέτρα προστασίας των γεωργών και κτηνοτρόφων χαμηλού ή μηδενικού κόστους ζημιώνουν το οικολογικό κίνημα και όσους φροντίζουν για την προστασία τους είδους, γεννώντας ταυτόχρονα αρνητικά αισθήματα στον τοπικό πληθυσμό. Μόλις πριν λίγες ημέρες ολοκλήρωσα την ηλεκτρική περίφραξη του κτήματός μου με κόστος που ξεπέρασε τα 1400 ευρώ. Όσο για τις αποζημιώσεις σε περίπτωση ζημιάς από την αρκούδα, καλύτερα να μην το συζητάμε.

Ηλεκτρική Περίφραξη

Του Γεωργίου Α. Δαουτοπούλου 

Με την προεκλογική κίνηση να γιγαντώνεται, αναχώρησα για το κτήμα μου στην Καστοριά. Βρήκα την ησυχία μου. Απόλαυσα καθαρό αέρα και τοπίο χωρίς τσιμέντο παρά μόνο λόφους με θερισμένα χωράφια και καταπράσινες ρεματιές.

Αντικείμενο της επίσκεψης, η κατασκευή ηλεκτροφόρου περίφραξης για να αποτραπούν οι επισκέψεις της αρκούδας η οποία εκτός από τα καρύδια που καταναλώνει σπάει κλαδιά που συχνά έχουν πάχος όσο το μπράτσο ενός ενήλικα άντρα. Η περσινή της επίσκεψη καταγράφηκε στις 20 Σεπτεμβρίου, επομένως έπρεπε να δράσουμε έγκαιρα από τις αρχές του Σεπτέμβρη.

Μας επισκέφθηκε ανελλιπώς τα τρία τελευταία χρόνια γεγονός που καθιστούσε επιτακτική την ανάληψη της αναγκαίας δαπάνης για την αποτροπή της. Υπολογίζω ότι ξόδεψα 1.450 περίπου ευρώ για υλικά και εργασία.

Δύο άτομα (εγώ και ο αγαπητός μου ανιψιός ο Θωμάς) δουλεύοντας επί επτά ημέρες καταφέραμε να ολοκληρώσουμε το εγχείρημα και να αποκτήσουμε μια νέα εμπειρία ή αν θέλετε και ειδικότητα. Αυτήν του εγκαταστάτη ηλεκτρικών περιφράξεων.

Μεγάλο μέρος του χρόνου αναλώθηκε στην εκρίζωση των θάμνων, βάτων και χόρτων που σε ορισμένα σημεία ήταν ιδιαίτερα πυκνοί και μάλιστα είχαν παραμορφώσει και τον υφιστάμενο συρμάτινο φράχτη, 15 χρόνια μετά την τοποθέτησή του.

Εγκαταστήσαμε δύο ηλεκτροφόρες γραμμές από σύρμα αλουμινίου διατομής 2 χιλιοστών (το αλουμίνιο μεταφέρει μεγαλύτερες ποσότητες ρεύματος και με τη λιγότερη αντίσταση) σε ύψος 35 και 85 εκατοστών από το έδαφος. Ξένοι ειδικοί συνιστούν 3 γραμμές με την τρίτη σε ύψος 1,2 μέτρων από το έδαφος. Αν απαιτηθεί, θα προσθέσουμε και τρίτη γραμμή. Το συνολικό μήκος της περίφραξης είναι 1000 μέτρα αγωγών και 500 μέτρα φράκτη.  

Για την στήριξη των αγωγών χρησιμοποιήσαμε μονωτήρες τόσο δικής μας κατασκευής (στοίχισαν 17 λεπτά) όσο και της αγοράς (63 λεπτά). Η στήριξη έγινε επάνω στους υφιστάμενους πασσάλους και σε πολύ λίγες περιπτώσεις προσθέσαμε άλλους ή στηρίξαμε με τσιμέντο κάποιους παλαιούς.

Όλη αυτήν την εμπειρία θα την αποτυπώσουμε, μαζί με τις απαραίτητες φωτογραφίες, σε ένα μικρό φυλλάδιο για όποιον ενδιαφέρεται να εγκαταστήσει μια αποτελεσματική περίφραξη.

Η γεννήτρια σήματος που εγκαταστήσαμε ήταν αρχικά μια μονάδα Ελληνικής κατασκευής που όμως αποδείχθηκε μικρής δυναμικότητας. Έδινε σήμα στην έξοδο 5.000 βολτ και μετά τη σύνδεση της περίφραξης κατέβαινε στα 4.000 βολτ, τόσο στην αρχή όσο και στο τέλος της περίφραξης. Κατά τους ειδικούς, η αρκούδα λόγω του πυκνού και μακρύ τριχώματος χρειάζεται τουλάχιστον 5.000 βολτ.
Το εγχειρίδιο οδηγιών της ιδιαίτερα ελλιπές, χρήζει σημαντικής βελτίωσης. Θα συναντήσουμε εκ νέου τον κατασκευαστή σε μια προσπάθεια να βοηθήσουμε ένα Ελληνικό εγχείρημα να αποδεικνύεται αποτελεσματικό και λειτουργικό στην πράξη.

Δώσαμε ιδιαίτερη σημασία στη γείωση με 2 ράβδους σε απόσταση 3 μέτρων της μιας από την άλλη, ενώ το κενό της τρύπας το γεμίσαμε με καρβουνόσκονη και αδειάσαμε αρκετά λίτρα νερού για να δημιουργήσουμε μια καλή επαφή που είναι απαραίτητη για την καλή λειτουργία της περίφραξης.

Την αντικαταστήσαμε με άλλην εισαγωγής που μας έδωσε 9.000 βολτ χωρίς σύνδεση και 8.000 βολτ με την περίφραξη συνδεδεμένη. 

Η Αγροτική Αριστερή Παρένθεση 

Του Γεωργίου Α. Δαουτοπούλου,  www.daoutop.gr

Καθηγητή Γεωπονίας ΑΠΘ,

Η αριστερή παρένθεση που άνοιξε στις αρχές του χρόνου, κινδυνεύει να κλείσει, εφτά μήνες αργότερα, με μηδενικό έργο. Όσοι περιμέναμε την επίλυση βασικών διαρθρωτικών προβλημάτων του αγροτικού χώρου (εμπορία αγροτικών προϊόντων, χρήσεις γης, συνεταιριστική μεταρρύθμιση και επαγγελματική εκπροσώπηση) αισθανόμαστε ιδιαίτερα απογοητευμένοι. Οι δεινόσαυροι της ΠΑΣΕΓΕΣ καλά κρατούν σε  μια εποχή πλήρους απαξίωσης του συνεταιριστικού κινήματος και της εκπροσώπησης των αγροτών.

Φαίνεται πως αυτοί που ανέλαβαν να λύσουν τα προβλήματα του χώρου ήσαν σε θέση αδυναμίας επιλογής, ιεράρχησης και επίλυσής τους. Δεν εξηγείται αλλιώς το γεγονός ότι ο κ. Υπουργός της απελθούσας Κυβέρνησης στην πρώτη συνέντευξη που έδωσε, αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ιεράρχησε ως πρώτο πρόβλημα το ακριβό πετρέλαιο. Το πετρέλαιο με το οποίο ετοιμάζονταν να γεμίσουν τα ρεζερβουάρ τους τα μεγαθήρια, πριν ξεχυθούν στις εθνικές αρτηρίες για να κόψουν τη χώρα σε 2 ή και περισσότερα κομμάτια. Από σύμβολα κοινωνικού γοήτρου, αγορασμένα στα χρόνια της ευμάρειας, έχουν αφανίσει την πολύτιμη οργανική ουσία στους κάμπους και έχουν πλακώσει με το βάρος τους τα χωράφια και τους ίδιους τους αγρότες με χρέη. Η εσπευσμένη προκήρυξη των εκλογών που ήταν και απότοκος των αναμενόμενων κινητοποιήσεων των αγροτών, ανέστειλε την εκδήλωσή τους για το φθινόπωρο.

Η αγροτική πολιτική και το σύστημα γεωργικής έρευνας, ενημέρωσης και εκπαίδευσης των αγροτών χρειάζονται ριζική αναθεώρηση. Σε μια εποχή που όλοι μιλούν για την ανάγκη να αποτελέσει ο αγροτικός τομέας την ατμομηχανή της οικονομίας, ακούμε μόνον ευχολόγια και όχι ουσιαστικές και τεκμηριωμένες προτάσεις. Στο μεταξύ συνεχίζονται οι αθρόες εισαγωγές αγροτικών προϊόντων, οι Ελληνοποιήσεις τους και η συρρίκνωση της εγχώριας αγροτικής παραγωγής, παρά την αναμφισβήτητη ποιότητα σε πολλά  αγροτικά προϊόντα μας.

Το λάδι πουλιέται χύμα σε χαμηλή τιμή σε Ιταλούς και Ισπανούς εισαγωγείς που καρπούνται την υπεραξία του από την εκλεκτή του ποιότητα και τη συσκευασία σε επώνυμα δοχεία, αφανίζοντας ταυτόχρονα την πραγματική προέλευσή του. Με ένα τουριστικό ρεύμα που αγγίζει τα 25 εκατομμύρια, θα είχαμε λύσει το πρόβλημα, αν κάθε τουρίστας αγόραζε από ένα δοχείο λαδιού ή κρασιού κατά την αναχώρησή του. Αλλά πώς να το κάνει;. Με αεροδρόμια που διαφημίζουν στους επισκέπτες ξένα προϊόντα και με καταστήματα πωλήσεων στους αρχαιολογικούς χώρους που δεν φιλοξενούν τα καλύτερα τοπικά προϊόντα και δεν αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της περιήγησης των επισκεπτών, όπως συμβαίνει σε όλα τα μουσεία των ανεπτυγμένων χωρών, τι καλύτερο να περιμένουμε;. Το ίδιο και στους χώρους εστίασης. Ουδείς διαφημίζει τη χρήση εκλεκτού Ελληνικού  ελαιολάδου στην παρασκευή των φαγητών που προσφέρει, ενώ ένα κρασί που απλά ψύχεται, σερβίρεται σε τιμή τριπλάσια έως και πενταπλάσια της αρχικής του αξίας.

Εμείς οι μελετητές του αγροτικού χώρου πρέπει να περιμένουμε ακόμη για μια νέα γενιά πολιτικών, συνδικαλιστών και τεχνοκρατών με κατανόηση των ουσιαστικών προβλημάτων για τη διατύπωση ενός νέου οράματος για το αγροτικό μέλλον της χώρας.

Καλή φώτιση στις κρίσιμες εκλογές που πλησιάζουν.

Διαλέγοντας ένα καλό χωράφι 

Του Γεωργίου Α. Δαουτοπούλου, Καθηγητή Γεωπονίας ΑΠΘ

Το ερώτημα μου το έθεσε ένας επισκέπτης του ιστότοπού μου από την Άρτα, στην πρώτη τηλεφωνική επαφή που είχαμε. Ομολογώ πως αιφνιδιάστηκα στην αρχή, αλλά του έδωσα μια πρώτη απάντηση. Αργότερα, καθώς το σκέφθηκα, διαπίστωσα πως το ερώτημα έχει ενδιαφέρον και κάθισα να το μελετήσω και να δώσω μια γραπτή απάντηση, μια και θα είναι ερώτημα και άλλων φίλων που τώρα με την κρίση, μια και ζούνε κοντά σε αγροτικές περιοχές, σκέφτονται να επενδύσουν στη γεωργία.

Οι αναγνώστες των κειμένων μου θα γνωρίζουν πως είμαι ένθερμος υποστηριχτής των επενδύσεων στη γεωργία και όχι στις οικοδομές. Τα κτίρια θέλουν συντήρηση, φθείρονται ακόμη και όταν είναι άδεια ενώ η γεωργική γη είναι ουσιαστικά άφθαρτη αν τυγχάνει καλής φροντίδας και σε μια κρίση μπορεί να εξασφαλίσει την επιβίωση της οικογένειάς σου.

Στο θέμα μας λοιπόν. Ένας εδαφολόγος θα σας έλεγε ότι καλή είναι η γόνιμη γη και θα σας πρότεινε να δώσετε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα εδάφους σε ένα εδαφολογικό εργαστήριο παραγγέλλοντας μια πλήρη εδαφολογική ανάλυση και ιδιαίτερα τον υπολογισμό της ολικής εναλλακτικής ικανότητας του εδάφους που με έναν αριθμό θα χαρακτήριζε το χωράφι σας, σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα:

Πίνακας 1. Κατάταξη των εδαφών ανάλογα με την Ολική Εναλλακτική Ικανότητα (CEC) σε meq/100 g εδάφους

Χαρακτηρισμός γονιμότητας	CEC (meq/100g)
Πολύ υψηλή	Ø  30
Υψηλή	25-29
Μέτρια	18-24
Μέση	13-17
Χαμηλή	8-13
Πολύ χαμηλή	< 8

Με ένα νούμερο λοιπόν Ολικής Εναλλακτικής Ικανότητας πάνω από 25 έχετε ένα πολύ καλό χωράφι. Πριν φθάσουμε όμως σε αυτό το σημείο είναι πολλά άλλα τα στοιχεία που πρέπει να λάβει ένας υποψήφιος αγοραστής, όπως: (θα αναφέρουμε τα θετικά στοιχεία και σε όσες περιπτώσεις αυτά υπάρχουν στο υποψήφιο χωράφι αυτό είναι ένα συν, αν απουσιάζουν είναι ένα πλην. Όσο πιο πολλά είναι τα συν τόσο πιο καλό είναι το χωράφι, αν και τα στοιχεία δεν έχουν όλα την ίδια βαρύτητα). Δεν είναι στα θετικά, όπως έγραψα σε άλλο μου άρθρο, οι αναφορές των πωλητών γεωργικής γης για αγροτεμάχιο άρτιο και οικοδομήσιμο ούτε και αυτές που διαλαλούν θέα ή αμεσότητα με εθνική ή επαρχιακή οδό!.

·        Να είναι ποτιστικό ή να μπορεί να γίνει με μικρή σχετικά δαπάνη και με δυνατότητα εφαρμογής σύγχρονων συστημάτων άρδευσης,

·        Η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος είναι θετικό στοιχείο,

·        Να μην είναι αμμούδα αλλά ούτε και πολύ βαρύ. Τα αμμοπηλώδη εδάφη είναι τα καλύτερα,

·        Να μην έχει μεγάλες πέτρες στην επιφάνειά του ή να μπορούν να απομακρυνθούν με μερικά μεροκάματα,

·        Το σχήμα του να είναι ορθογώνιο με μικρές διαφορές ανάμεσα στις 2 διαστάσεις,

·        Να γειτνιάζει με φυσικές περιοχές όπου υπάρχει άγρια βλάστηση,

·        Να βρίσκεται ανάμεσα σε χωράφια όπου δεν υπάρχουν μονοκαλλιέργειες,

·        Να έχει μια ελαφριά κλίση (2-3%) για να στραγγίζουν τα νερά της βροχής,

·        Η κλίση του να συμπίπτει με τη διεύθυνση Βορράς Νότος γιατί σε αυτήν τη διεύθυνση γίνονται οι φυτεύσεις των δένδρων,

·        Να μην έχει αγριάδα στην αυτοφυή βλάστηση,

·        Να μην βρίσκεται σε μια λακκούβα με λόφους γύρω-γύρω όπου το χειμώνα μαζεύονται κρύες αέριες μάζες που προκαλούν παγετούς,

·        Η υπόγεια στάθμη του νερού να μην ανεβαίνει παραπάνω από τα 2 μέτρα από την επιφάνεια του εδάφους,

·        Να έχει ικανοποιητικό βάθος πριν αρχίσει το αδιαπέραστο στρώμα από το μητρικό πέτρωμα,

·        Πάρτε ένα ιστορικό με τις καλλιέργειες που είχε τα τελευταία 5-10 χρόνια, Αν ήταν ακαλλιέργητο ακόμα καλύτερα.

Μετά από όλα αυτά (αν αξιολογούνται θετικά) πάρτε ένα δείγμα και δώστε το σε ένα εδαφολογικό εργαστήριο για μια πλήρη εδαφολογική ανάλυση που πρέπει να την αξιολογήσει ένας έμπειρος Γεωπόνος σε συνδυασμό με τη χρήση που το προορίζετε.

Οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες 

Του Γεωργίου Α. Δαουτοπούλου, Καθηγητή Γεωπονίας ΑΠΘ, www.daoutop.gr

Η ξαφνική επίσκεψη του Πρωθυπουργού στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης ή όπως αλλιώς λέγεται, έφερε στην επικαιρότητα ένα από τα βασανιστικά ερωτήματα που απασχολούν, δεκαετίες τώρα, τους ερευνητές της Ελληνικής Υπαίθρου, ανάμεσά τους και ένας από τους Γενικούς Γραμματείς του Υπουργείου. Με αφορμή την επερχόμενη βαριά φορολογία, έσπευσε να αμβλύνει τις συνέπειές της, εξαγγέλλοντας διαφοροποίησή της, τόσο ως προς τον συντελεστή όσο και ως προς την προκαταβολή, ανάμεσα σε αυτούς που έχουν κύρια δραστηριότητα στη γεωργία σε σχέση με αυτούς που έχουν μερική.

Πρώτη διευκρίνιση. Ο διαχωρισμός θα αναφέρεται στο πρόσωπο του αρχηγού της γεωργικής εκμετάλλευσης ή στην οικογένεια;. Υπάρχει περίπτωση ο αρχηγός να απασχολείται αποκλειστικά στη γεωργία ενώ η σύζυγος να έχει μια άλλη μη γεωργική δραστηριότητα. Αυτή τι είναι; Αποκλειστικής ή μερικής απασχόλησης, δεδομένου ότι θα υποβάλλουν κοινή φορολογική δήλωση.

Άλλο πρόβλημα. Η γεωργική εκμετάλλευση συχνά τεμαχίζεται στα χαρτιά δηλώνοντας μερικά χωράφια και στο όνομα της συζύγου ή και κάποιου ενήλικου μέλους της οικογένειας για να έχουν και αυτοί ασφαλιστική κάλυψη στον ΟΓΑ. Έτσι, η μια γεωργική εκμετάλλευση εμφανίζεται τεμαχισμένη σε 2 ή και περισσότερες γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Καμιά από αυτές όμως δεν είναι συχνά σε θέση να στηρίξει αποκλειστική ενασχόληση με τη γεωργία.

Να δούμε και το θέμα της προκαταβολής φόρου. Για ποιο γεωργικό εισόδημα; Μια θεομηνία μπορεί να το αφανίσει. Το ίδιο και η εκμεταλλευτική σχέση των αγροτών από το ασύδοτο εμπόριο των αγροτικών προϊόντων, ιδιαίτερα αν είναι παραγωγοί φθαρτών γεωργικών προϊόντων. Το ίδιο και οι πωλήσεις στα ανοιχτά ή με μεταχρονολογημένες επιταγές που όχι σπάνια σκάζουν ως κανόνια. Και πόσα είναι τα ποσά που αναμένεται να συγκεντρώσει το Υπουργείο Οικονομικών από αυτήν την προκαταβολή;.  Στα δεκάδες δισεκατομμύρια του δανεισμού, τα μερικά εκατομμύρια της προκαταβολής του φόρου θα ελαφρύνουν τα χρέη;

Δεν είμαι νομικός αλλά πιστεύω ότι οι πρώτες προσφυγές που θα εκδικαστούν θα κρίνουν ως αντισυνταγματική τη διαφορετική φορολόγηση δύο ταυτόσιμων δραστηριοτήτων που η μόνη τους διαφορά έχει να κάνει με την ποσοστιαία συμμετοχή τους στο εισόδημα. Από την άλλη πλευρά, ο κ. Υπουργός πρέπει να γνωρίζει ότι οι εκμεταλλεύσεις με μερική απασχόληση στη γεωργία είναι οι περισσότερες και οι μόνες ικανές να επιβιώσουν στα επόμενα χρόνια. Ουσιαστικά, η εξωγεωργική απασχόληση στηρίζει και επιδοτεί την αγροτική δραστηριότητα και εξασφαλίζει την παραμονή μερικών ανθρώπων στην Ελληνική ύπαιθρο. Η πολυδραστηριότητα είναι το κλειδί της γεωργικής ανάπτυξης και μελλοντικής  ευημερίας των αγροτικών περιοχών στη χώρα μας και αυτήν έπρεπε να ενισχύουμε και όχι να την υπονομεύουμε με δυσβάσταχτα φορτία.

Ένας προσεκτικός παρατηρητής των αγροτικών κινητοποιήσεων τα τελευταία χρόνια θα επεσήμανε ότι αυτοί που διαμαρτύρονται, κόβοντας και παραλύοντας μάλιστα τη χώρα, είναι οι πιο προνομιούχοι. Οι γεωργοί των πεδινών περιοχών με τα πιο γόνιμα εδάφη, με ακριβά αρδευτικά έργα που πλήρωσε ο κρατικός προϋπολογισμός, με ευκαιρίες εναλλακτικών απασχολήσεων και αγορές στα πόδια τους, με τα μεγάλα τρακτέρ που από σύμβολα κοινωνικής θέσης έγιναν δυσβάσταχτα βάρη και οι οποίοι ασκούν μια εντατική γεωργία που επιβαρύνει το περιβάλλον και υποσκάπτει τη μακροχρόνια ευημερία των αγροτικών οικοσυστημάτων. Αντιθέτως, οι γεωργοί των ορεινών περιοχών με τους υποβαθμισμένους γεωργικούς πόρους και τις μικρές εκμεταλλεύσεις, με πενιχρές ευκαιρίες εξωγεωργικής απασχόλησης και μακριά από τις αγορές δεν θα ακουστούν για μια ακόμη φορά. Ουδείς τους αντιπροσωπεύει και ας φιλάνε Θερμοπύλες.

Αν ο κ. Υπουργός θέλει να αφήσει έργο και να προσφέρει ουσιαστική βοήθεια στον αγροτικό κόσμο έπρεπε στους 7 αυτούς μήνες που πέρασαν να ασχοληθεί με τη ριζική αλλαγή του συστήματος της εμπορίας των αγροτικών προϊόντων στη χώρα μας. Πώληση με δημοπρασία και όχι στα μουλωχτά στο χωράφι, ένας-ένας απέναντι στους μεγαλοκαρχαρίες του αγροτικού εμπορίου.  Αν αύξανε το γεωργικό εισόδημα, είχε κάθε λόγο να προχωρήσει και στην αναζήτηση μιας λογικής συνεισφοράς των αγροτών στα κοινά συλλογικά βάρη.

Ο κ. Υπουργός, στα τριάντα και πλέον χρόνια της εμπειρίας του με τα θέματα του αγροτικού τομέα, δεν φαίνεται να έχει αντιληφθεί τα ουσιαστικά προβλήματα του αγροτικού χώρου.  Θα αντικατασταθεί και αυτός σε λίγο ως αποτέλεσμα των νέων αγροτικών κινητοποιήσεων, παρά τις δικαιολογημένες ελπίδες που γέννησε για μετριασμό των εκμεταλλευτικών σχέσεων, η αριστερή παρένθεση στα πολιτικά πράγματα της χώρας.