Τετάρτη 28 Ιανουαρίου 2015

ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΤου Γεωργίου Α. Δαουτοπούλου
Καθηγητού Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης


Τις τελευταίες εβδομάδες η ελληνική κοινωνία παρακολουθεί εμβρόντητη τα διαδραματιζόμενα στα Γυμνάσια και Λύκεια της χώρας. Οι καταλήψεις, οι αποκλεισμοί των δρόμων και οι βανδαλισμοί στα σχολεία δείχνουν περίτρανα το μέγεθος της κρίσης. Οι μαθητές ζητούν την κατάργηση της μεταρρύθμισης και την παραίτηση του Υπουργού Παιδείας. Σε όλα αυτά οι τοπικές κοινωνίες παραμένουν απαθείς παρά το γεγονός ότι το θέμα τους αφορά άμεσα.
            Σε μερικούς συμπολίτες, τα παραπάνω φαινόμενα φαίνεται να εντάσσονται στο γενικότερο κλίμα που χαρακτηρίζει, τα τελευταία χρόνια, την Ελληνική κοινωνία. Έντονη διεκδίκηση από κοινωνικές ομάδες, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις των αγώνων τους σε άλλες ομάδες και σχεδόν πάντα με αντίπαλο το Κράτος που εκπροσωπείται από την εκάστοτε Κυβέρνηση. Έτσι και τώρα, ο Υπουργός Παιδείας δέχεται τα πυρά ωσάν η μεταρρύθμιση να είναι προσωπική του υπόθεση και καλείται ο ίδιος «να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά».
            Μα για όνομα του Θεού, η παιδεία δεν είναι υπόθεση όλων μας; Και προπαντός των τοπικών κοινωνιών και των ηγεσιών τους;. Ας δούμε για λίγο τα εκπαιδευτικά μας θέματα από μια άλλη σκοπιά που πιθανόν να μας εξηγήσει καλύτερα τα διαδραματιζόμενα και να μας δώσει παράλληλα τους άξονες για μια άλλη πορεία στα εκπαιδευτικά θέματα.
            Όπως και πολλά άλλα θέματα της καθημερινής μας ζωής, έτσι και το ζωτικό θέμα της παιδείας, αντιμετωπίζονται με μια συγκεντρωτική και απαράδεκτα ομοιόμορφη αντίληψη. Η επιλογή, οι διορισμοί και η εξέλιξη των εκπαιδευτικών αντιμετωπίζονται από μια συγκεντρωτική δομή που παραβλέπει το ρόλο της τοπικής κοινωνίας. Ο Δάσκαλος ή ο Καθηγητής δεν έχει να δώσει λόγο στην τοπική κοινωνία για την ποιότητα και πληρότητα του προσφερόμενου εκπαιδευτικού του έργου. Πολύ συχνά είναι διαβατάρης. Δεν ζει μεταξύ των μελών της τοπικής κοινωνίας και προσβλέπει σε μια μετάθεση ή απόσπαση στο μεγάλο αστικό κέντρο. Εδώ βέβαια και πολύ καιρό ουδείς τον αξιολογούσε. Αλλά αν εισάγουμε μια αξιολόγηση που θα αγνοεί την τοπική κοινωνία νομίζουμε ότι δεν θα έχουμε βελτιώσει το σύστημα. Τελικός κριτής και αξιολογητής όλων μας είναι η κοινωνία και όχι ένας απρόσωπος κυβερνητικός αξιωματούχος που ενδεχόμενα υπακούει σε άλλα κριτήρια και σκοπιμότητες που τελικά δεν υπηρετούν τα μακροχρόνια συμφέροντα της τοπικής κοινωνίας. Αν βέβαια αμφιβάλλετε για την ικανότητα της τοπικής κοινωνίας να κρίνει την ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου, δεν έχετε παρά να επισκεφθείτε μια οποιαδήποτε ελληνική κοινότητα και να ρωτήσετε τους κατοίκους της να σας πουν αν πέρασε από την κοινότητά τους ένας αξιόλογος εκπαιδευτικός. Θα τους ακούσετε να μνημονεύουν το όνομά του και να απαριθμούν τους λόγους που έκαναν το έργο του σπουδαίο.
            Το ίδιο συμβαίνει και με τα προγράμματα διδασκαλίας. Ομοιόμορφα και με έντονο αστικό χαρακτήρα που αγνοεί τις ιδιαιτερότητες των ελληνικών περιοχών. Σε μια χώρα όπου το φυσικά και πολιτιστικά στοιχεία παραλλάσσουν και μάλιστα σε μικρές αποστάσεις, είναι παράλογο να διαμορφώνεις ένα ενιαίο και ομοιόμορφο περιεχόμενο στην εκπαιδευτική διαδικασία. Γιατί ο νησιώτης ή ο Ηπειρώτης μαθητής να διδάσκονται τα ίδια απαράλλαχτα θέματα; Σε μια περιοχή, όπως για παράδειγμα η Σύρος, δεν πρέπει οι μαθητές να διδάσκονται τη ναυτική τέχνη (Ναυσιπλοϊα, ναυπηγική, διαχείριση και προστασία θαλάσσιων πόρων, κλπ). Γιατί οι ταρσανάδες πρέπει να κλείσουν; Η τοπική κοινωνία πρέπει να χρησιμοποιήσει το εκπαιδευτικό σύστημα για να μεταβιβάσει γνώσεις και δεξιότητες που είναι απαραίτητες για τη διαδοχή των μελών της και όχι γνώσεις και δεξιότητες που μας προετοιμάζουν για μια ζωή στην πόλη και μάλιστα τη μεγαλούπολη. Το περιεχόμενο λοιπόν της εκπαιδευτικής διαδικασίας μπορεί να παραλλάσσει σε ένα ποσοστό 20-30% του διδακτικού έργου, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής και αφήνοντας στην τοπική κοινωνία τη φροντίδα να επιλέξει αυτό το περιεχόμενο και τους εκπαιδευτικούς που θα το υπηρετήσουν.
            Το Υπουργείο Παιδείας να περιοριστεί σε επιτελικό ρόλο, θέτοντας τους κανόνες και προάγοντας την άμιλλα μεταξύ των εκπαιδευτικών μονάδων. Πριν από λίγους μήνες ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα των εισαγωγικών εξετάσεων για τα ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας. Αν ο κ. Υπουργός, ζητούσε από τη μηχανογραφική υπηρεσία του Υπουργείου του, θα μπορούσε να είχε σε λίγα λεπτά στο γραφείο του τα ονόματα των 3 Λυκείων της χώρας που είχαν το μεγαλύτερο ποσοστό επιτυχίας. Η πρωτιά αυτών των Λυκείων δεν είναι τυχαία, αλλά δείχνει προφανώς πως σε αυτά τα Λύκεια επικράτησε η ακαδημαϊκή εκείνη ατμόσφαιρα που προάγει τη μάθηση. Αυτά τα Λύκεια (μαθητές και εκπαιδευτικό προσωπικό) δεν έπρεπε να βραβευθούν ηθικά και υλικά για να βελτιώσουν την υλικοτεχνική τους υποδομή και προάγουν ακόμη περισσότερο την εκπαιδευτική διαδικασία;. Αν μάλιστα τους δεξιώνονταν και η Πολιτεία στην Αθήνα, με επικεφαλής τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ακόμη καλύτερα. Θα είχαμε δώσει στη νεολαία μας ένα πολύ θετικό πρότυπο που τόση έχει ανάγκη.
            Ιδωμένη λοιπόν από το πρίσμα της Τοπικής Ανάπτυξης και των αρχών της, η παρουσιαζόμενη ως εκπαιδευτική μεταρρύθμιση δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια απλή εκσυγχρονιστική προσπάθεια που, όπως και οι προηγούμενες, θα διαρκέσει όσο και η παραμονή του σημερινού Υπουργού Παιδείας στη θέση του. Μήπως είναι καιρός να δώσουμε στην τοπική κοινωνία, πέραν από τη φροντίδα των κτιριακών εγκαταστάσεων, και μέρος της ευθύνης για το τι συμβαίνει μέσα στις αίθουσες διδασκαλίας; Σε ένα τέτοιο σχολείο οι καταλήψεις και πολύ περισσότερο οι βανδαλισμοί θα είναι άγνωστοι, η τοπική κοινωνία δεν θα παραμένει απαθής και η ευγενής άμιλλα μεταξύ των Σχολείων θα συμβάλλει σε μια καλύτερη παιδεία και τελικά σε μια καλύτερη κοινωνία.

Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ αφιέρωμα στην Παιδεία 6/1/1999


ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΩΝΤου Γεωργίου Α. Δαουτοπούλου
Καθηγητή Γεωπονίας ΑΠΘ
 

Οι καταστροφικές πυρκαγιές της Μάνης και της Χαλκιδικής ξαναέφεραν στο προσκήνιο τις δασικές φωτιές και τις τεράστιες καταστροφές που αφήνουν πίσω τους. Για μια ακόμα φορά αναζητούσαμε ευθύνες από την αδυναμία της πυροσβεστικής υπηρεσίας να τις περιορίσει έγκαιρα και επεκτείναμε τις κατηγορίες στη δημόσια διοίκηση και στην πολιτική εξουσία. Για μια ακόμα φορά οι καταστροφικές πυρκαγιές δεν μας δίδαξαν τίποτε, όπως:
  • Οι φωτιές για να αντιμετωπιστούν με επιτυχία χρειάζονται σχεδιασμό και προγραμματισμό σε προγενέστερο χρόνο,
  • Είναι χωρίς πρακτική σημασία τα δελτία επικινδυνότητας της Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας. Γιατί μας προειδοποιεί; Για να πάρουμε τις βαλίτσες και να φύγουμε;. Αν τα απευθύνει στους κρατικούς φορείς (Νομαρχίες, Τοπική Αυτοδιοίκηση, Πυροσβεστική), η ενημέρωση μπορεί να γίνει υπηρεσιακά. Μήπως με τις ανακοινώσεις της προετοιμάζει τους εμπρηστές για δράση; Η πρακτική χρησιμότητα αυτών των ανακοινώσεων πρέπει να επανεξεταστεί σοβαρά.
  • Χρειάζονται σχέδια αντιμετώπισης της έκτακτης ανάγκης σε επίπεδο Δήμου ή γειτονικών Δήμων που θα δοκιμάζονται κατά καιρούς και θα προβλέπουν αν είναι δυνατόν τα πάντα. Οι φωτιές δεν σβήνουν με περιφερόμενους Νομάρχες, Περιφερειάρχες, Υπουργούς και ας επιμένει ο απροβλημάτιστος μέσος πολίτης να ζητά την παρουσία τους σε κάθε φυσική καταστροφή που αντιμετωπίζει,
Ο προβληματισμένος όμως πολίτης παρακολουθεί την αναξιοπιστία του πολιτικού κόσμου. Οι κρατούντες να επικαλούνται τη σφοδρότητα των ανέμων για να δικαιολογήσουν το μέγεθος της καταστροφής και την αδυναμία έγκαιρης περιστολής της, οι δε αντιπολιτευόμενοι να τους κατηγορούν για ανικανότητα και έλλειψη συντονισμού,  έχοντας οι ίδιοι ξεχάσει πολύ γρήγορα τις δικές τους ευθύνες σε σωρεία παρόμοιων γεγονότων.
Όλα αυτά θα μπορούσε να τα προβλέψει και να τα υλοποιήσει μια καλή Δημόσια Διοίκηση. Όχι βέβαια η σημερινή. Με διευθυντικά στελέχη πλήρως υποταγμένα στην πολιτική εξουσία. Με αναξιοκρατία στην εξέλιξη, εκτεταμένη διαφθορά και ανύπαρκτη επιστημονική ενημέρωση. Όσο οι πολιτικές δυνάμεις του τόπου δεν αντιλαμβάνονται την ουσιαστική συμβολή μιας καλής και αξιόπιστης κρατικής μηχανής, θα εισπράττουν στο πολλαπλάσιο το πολιτικό κόστος. Κάποτε βέβαια θα κληθούν να το πληρώσουν όταν οι ενημερωμένοι πολίτες αντιληφθούν ότι τα πολιτικά πρόσωπα που τους λανσάρουν ως καταναλωτικά προϊόντα (ηθοποιοί, αοιδοί, αθλητές, τηλεπαρουσιαστές, κ.ά.) αδυνατούν να διαχειριστούν τα σύνθετα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες κοινωνίες.
Είναι λυπηρό στη σημερινή εποχή της γνώσης, των δυνατοτήτων και των μέσων να αδυνατούμε να καθορίσουμε χρήσεις γης, να προστατέψουμε και να διαχειριστούμε πολύτιμα φυσικά οικοσυστήματα, να ορίσουμε φέρουσες ικανότητες.
Για να έρθουμε στο δια ταύτα, πρέπει άμεσα να γίνουν τα παρακάτω:
·        Οι κατά τόπους Διευθύνσεις Δασών σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση να σχεδιάσουν μέτρα αντιπυρικής προστασίας προσαρμοσμένα στις συνθήκες τις περιοχής τους και σε επίπεδο Δήμων. Πρέπει να απαναδραστηριοποιηθεί η Δασική Υπηρεσία που μπορεί να προσφέρει πολύτιμο έργο στην πρόληψη των πυρκαγιών,
·        Τα σχέδια αντιμετώπισης πρέπει να δοκιμάζονται κάθε χρόνο με ασκήσεις των εμπλεκομένων φορέων,
·        Σε κάθε Δήμο να δημιουργηθούν Ομάδες Εθελοντών Δασοπυρόσβεσης που πρέπει να εκπαιδευτούν από τη Δασική Υπηρεσία,
·        Ιδιωτικά Γεωργικά και Οδοποιητικά Μηχανήματα να καταγραφούν και να ενταχθούν στα σχέδια πυρόσβεσης με συγκεκριμένο ρόλο,
·        Ενδεχόμενη βοήθεια από σταθμούς πυρόσβεσης γειτονικών περιοχών πρέπει να προβλεφθεί και να οργανωθεί η υποδοχή και η συμμετοχή της,
·        Ενίσχυση του εξοπλισμού των ανδρών της πυροσβεστικής υπηρεσίας με πυράντοχο εξοπλισμό για να μπορούν να πλησιάζουν με ασφάλεια στην κινούμενη φωτιά.
·        Εγκατάσταση ηλεκτροπαραγωγών ζευγών για τη συνεχή λειτουργία των αντλιοστασίων,
·        Δημιουργία δεξαμενών νερού και εγκατάσταση πυροσβεστικών κρουνών ανεφοδιασμού οχημάτων,
·        Δημιουργία ζωνών πυροπροστασίας και τακτικό καθαρισμό των δασών από νεκρή και ξερή βλάστηση,
·        Αποκλεισμό ή έλεγχο χρήσεων γης υψηλού κινδύνου με πρόσθετα μέτρα πυροπροστασίας που θα βαρύνουν τους ιδιοκτήτες τους,
·        Πρόβλεψη ειδικών μέτρων πυροπροστασίας σε οικισμούς που περιβάλλονται από δάση,
·        Δημιουργία κέντρου συντονισμού και ειδικής ραδιοφωνικής συχνότητας έκτακτης ανάγκης σε περιοχές με μεγάλους πληθυσμούς,
·        Χρηματοδότηση των δράσεων πυροπροστασίας από Ευρωπαϊκά Προγράμματα και από τα έσοδα την εκμετάλλευσης των τοπικών δασών,
Τέλος, οι αγροτικοί πληθυσμοί που ζουν κοντά στα δάση πρέπει να απολαμβάνουν άμεσα οφέλη από την εκμετάλλευση και διαχείριση των φυσικών πόρων. Για παράδειγμα, οι βοσκότοποι πρέπει να παραχωρηθούν στους κτηνοτρόφους της περιοχής με πολυετείς μισθώσεις αποκλειστικής χρήσης (λήζινγκ). Με αυτόν τον τρόπο ο κτηνοτρόφος δεν θα διαχειρίζεται ληστρικά τον βοσκότοπο αλλά θα έχει κάθε λόγο να πάρει μέτρα αναβάθμισής του. Η παροχή τεχνικής βοήθειας από τις κατά τόπους Δασικές Υπηρεσίες και η επίβλεψη της διαχείρισης εγγυώνται την αειφορική τους χρήση.
Ένα άλλο μέτρο στήριξης των τοπικών πληθυσμών είναι η δημιουργία ειδικών δασικών συνεταιρισμών στους οποίους το δημόσιο θα παραχωρήσει υποβαθμισμένες δασικές εκτάσεις και τα μέσα που χρειάζονται για την αναβάθμισή τους (δασικά έργα, φυτάρια, κλπ). Τα μέλη των συνεταιρισμών με προσωπική εργασία και με βάση μελέτη των κατά τόπους Δασικών Υπηρεσιών θα αναλάβουν να διαχειριστούν αυτές τις εκτάσεις και θα είναι οι αποκλειστικοί επικαρπωτές των προϊόντων που θα παραχθούν. Το προϊόν της εκποίησης θα μεταβιβάζεται στα μέλη ανάλογα με τη συμβολή που είχαν σε εργατοημέρες. Με αυτόν τον τρόπο οι δασικοί πληθυσμοί μπορούν να αξιοποιήσουν πλεονάζουσα εργασία, η οποία θα τους αποδώσει ένα σημαντικό ποσό μετά από είκοσι ή τριάντα χρόνια κατά το πρότυπο του εφάπαξ που εισπράττουν οι μισθωτοί κατά τη συνταξιοδότησή τους. Τα δικαιώματα που απορρέουν μπορούν να μεταβιβάζονται μεταξύ μελών της ίδιας οικογένειας. Με αυτό τον τρόπο, στηρίζουμε την παρουσία των πληθυσμών στις ορεινές αγροτικές περιοχές, εξασφαλίζουμε την καλύτερη προστασία τους και παράλληλα το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο απολαμβάνει τα οφέλη που τόσο πλούσια μας παρέχουν τα δασικά οικοσυστήματα.


Γράφτηκε στις 12/7/2007

Κυριακή 25 Ιανουαρίου 2015

Ζεόλιθος και Νίκος Λυγερός
Γεώργιος Α. Δαουτόπουλος, Καθηγητής Γεωπονίας ΑΠΘ

Ήμουν ενήμερος της δράσης του Νίκου Λυγερού για την προώθηση της χρήσης του Ζεόλιθου στην Ελληνική Γεωργία και Κτηνοτροφία, σχεδόν από την έναρξή της, και μάλιστα είχα εντυπωσιαστεί από τον αριθμό των διαλέξεων που έδινε από τη μια άκρη του Ελλαδικού χώρου στην άλλη.
Δεν είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω κάποια διάλεξή του μέχρι που προχθές καθώς περιδιάβαινα στο διαδίκτυο για κάποιο θέμα έπεσα σε μια βιντεοσκοπημένη εφαρμογή της χρήσης του ζεόλιθου σε έναν ελαιώνα με δένδρα πολύ μεγάλης ηλικίας (άνω των 50 ετών) που γίνονταν με την καθοδήγησή του.
Οι οδηγίες του για την εφαρμογή με εξέπληξαν γιατί ήταν εσφαλμένες. Ο ίδιος και κάποιος άλλος με μια τσάπα έσκαβαν ένα χαντάκι περιμετρικά του λαιμού του δένδρου και ένας άλλος με έναν κουβά έριχνε τον ζεόλιθο με πολύ λίγο σκόρπισμα και στη συνέχεια τον σκέπαζε με το χώμα, για να επαναλάβει νέα διασπορά στην ίδια περιοχή. Μέτρησα 3 προσπάθειες στον ίδιο χώρο, στο λαιμό του δένδρου.
Αυτή η εφαρμογή είναι πέρα για πέρα λαθεμένη. Όπως τονίζω στις δικές μου ομιλίες και στα γραπτά μου κείμενα, θέλουμε τον ζεόλιθο να τον ενσωματώσουμε στο έδαφος ώστε να τον βρίσκουν οι ρίζες. Σε μια ελιά ώριμης ηλικίας, οι ρίζες που απορροφούν θρεπτικά στοιχεία δεν βρίσκονται στο λαιμό του δένδρου αλλά στην προβολή της κόμης του περιμετρικά. Στο σημείο που έριχναν τον ζεόλιθο υπήρχαν ρίζες χοντρές χωρίς ικανότητα προσρόφησης.

Καλόν είναι λοιπόν να αφήσουμε την ενημέρωση των γεωργών και κτηνοτρόφων στα χέρια αυτών που έχουν τη γνώση και την εμπειρία των ιδιαιτεροτήτων του αγροτικού τομέα. 

Τετάρτη 21 Ιανουαρίου 2015

Εθνικές Εκλογές 2015 
Του Γ. Α. Δαουτοπούλου, Καθηγητή Γεωπονίας

Λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές και η απουσία οποιουδήποτε προβληματισμού για τα πολλά και δύσκολα προβλήματα της χώρας απουσιάζει παντελώς. Η ποιότητα υποψηφίων και πολιτικού λόγου, με πολύ λίγες εξαιρέσεις, στο κατώτερο δυνατό επίπεδο. Η παραίνεση κάποιου γραφικού σωτήρα να κλειδώσουμε τους γέρους την ημέρα των εκλογών και η πρόταση μιας άλλης υποψήφιας να τυπώσουμε ευρώ, προσδιόρισε μάλιστα και το ποσόν (100 δις), δείχνουν του λόγου το αληθές.

Γέρος και εγώ, φρόντισα να έχω τα κλειδιά του σπιτιού μου και με γρίπη ακόμα θα σπεύσω να πάρω μέρος βοηθώντας στο Ηράκλειο έργο να γιγαντώσουμε ένα ποτάμι που είναι αναγκαίο για να παρασύρει την πολιτική κόπρο που έχει συσσωρευτεί και να σωθούμε από τους σωτήρες που μας έφεραν σε αυτή τη θέση χωρίς να έχουν το θάρρος να ζητήσουν συγνώμη και να αποσυρθούν δια παντός από την πολιτική σκηνή.
Απουσιάζει βέβαια και ο οποιοσδήποτε προβληματισμός για τα αγροτικά θέματα. Το μόνο που εξαγγέλλουν ή σπεύδουν να ολοκληρώσουν είναι η καταβολή των ενισχύσεων από τα Κοινοτικά Ταμεία. Όπως φαίνεται δεν πιάσαμε ακόμα πάτο και δεν έχουν δημιουργηθεί οι αναγκαίες συνθήκες για ένα αγροτικό κίνημα που θα αλλάξει δραστικά το τοπίο. Τα κινήματα στην Ελλάδα δεν δημιουργούνται από τη βάση, όπως συμβαίνει παγκοσμίως, αλλά εξαγγέλλονται από ηγέτες που όπως φαίνεται και θα αποδειχθεί έχουν χάσει την επαφή με τη βάση. Καλή φώτιση.

Τετάρτη 7 Ιανουαρίου 2015

Καλή Αγροτική Χρονιά 

Του Γεωργίου Α. Δαουτόπουλου

Να ευχηθώ σε όλους τους συμπατριώτες που επικοινωνούν τακτικά μαζί μου, στους αναγνώστες των βιβλίων και στους χιλιάδες επισκέπτες της ιστοσελίδας μου.
Μια ακόμη αγροτική χρονιά ξεκίνησε με την αλλαγή του χρόνου, αν και το καλλιεργητικό έτος ξεκινά νωρίτερα, γύρω στα μέση του Οκτώβρη με την σπορά των χειμερινών σιτηρών.
Αν και τα οικονομικά στον αγροτικό τομέα δεν δείχνουν να έχουν σαφή βελτίωση εν τούτοις οι φίλοι φροντιστές της γης πρέπει να είναι βέβαιοι ότι μακροχρόνια τα πράγματα θα βελτιωθούν αξιόλογα για αυτούς.
Αιτία η συνεχής υποβάθμιση της καλλιεργούμενης γης, η αφαίρεση παραγωγικών εκτάσεων από τη γεωργία για άλλες χρήσεις, οι κλιματικές αλλαγές και η συνεχιζόμενη αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού. Οι εξελίξεις αυτές θα έχουν σαν αποτέλεσμα τη μείωση της διαθεσιμότητας των τροφίμων με λογικό επακόλουθο την αύξηση της τιμής τους που σε αρκετές χώρες μπορούν να πυροδοτήσουν ακόμη και κοινωνικές αναταραχές.
Σε αυτά τα δύσκολα χρόνια ο κάθε αγρότης πρέπει να παρακολουθεί τις εξελίξεις στην τεχνολογία. Τους βλέπω συχνά να με αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό και χίλιες μύριες σκέψεις να περνάν από το μυαλό τους. Τους κατανοώ αλλά δεν τους δικαιολογώ. Ακόμη και αν δεν πιστεύεις σε κάτι που σου λέει κάποιος, εμείς οι ασχολούμενοι με τη γη έχουμε τη δυνατότητα να το βάλουμε σε δοκιμή και μέσα σε λίγους μήνες να αποδείξουμε αν αυτό που μας συνιστούσαν άξιζε τον κόπο ή ήταν μια μεγάλη πατάτα.
 Όπως ο φίλος μας ο Γιάννης από ένα χωριό της Λαμίας. Όταν του συστήσαμε να βάλει μυκόρριζα κατά τη φύτευση του νέου αμπελιού του, ξόδεψε 30 ευρώ για να την αγοράσει αλλά φαίνεται πως δεν τον πείσαμε εντελώς, Δεν αφήνω και 2 σειρές χωρίς τη μυκόρριζα για να δω αν με πιάσανε κορόιδο, είπε μέσα του και το έκανε πράξη. Πέντε μήνες αργότερα όταν περνούσαμε από το χωριό του και του ζητήσαμε να μας δείξει τη φυτεία του ήταν πολύ διστακτικός και επιστράτευε μια σειρά από δικαιολογίες. Όταν επεμείναμε στο μέσο της διαδρομής μου εκμυστηρεύτηκε. Δάσκαλε, έκανα μια πατάτα, μου είπε με μεγάλη ενοχή. Τι πατάτα; τον ρώτησα. Να είχα υποψίες αν το προϊόν ήταν όπως το παινεύατε και άφησα 2 σειρές χωρίς να βάλω μυκόρριζα. Μπράβο Γιάννη, συγχαρητήρια και έσπευσα να τον αγκαλιάσω. Εμείς έπρεπε να σου πούμε να αφήσεις και μάρτυρα για να είσαι σίγουρος για το αποτέλεσμα. Ναι όμως, βρήκα και το μπελά μου. Όποιος περνά από τον αμπελώνα και βλέπει τις 2 αυτές σειρές που βλέπετε και εσείς με ρωτά. Τί έκανες ρε Γιάννη και αυτά τα φυτά κάτσιασαν. Και εγώ τους απαντώ επειδή δεν έκανα κάτι έγιναν έτσι και τους εξηγώ όλη την ιστορία.
Στη χρονιά που μας έρχεται ετοιμάζω να κυκλοφορήσω ένα ακόμη βιβλίο που θα έχει τον τίτλο: Το έδαφος και η φροντίδα του και θα περιέχει πολλές οδηγίες γα να κάνουμε το έδαφος όλο και πιο παραγωγικό.
Καλή χρονιά με πλούσιους και καρπούς που βελτιώνουν την ανθρώπινη υγεία.